Miếu Cổ Chi tọa lạc ở Tổ dân phố số 12, khóm Phú Lộc Tây, thị trấn Diên Khánh, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa.

Ban đầu miếu được làm bằng tranh tre, nứa lá, theo thời gian bị hư hại nên được tôn tạo, có cấu trúc như hiện nay nhưng toàn bộ ngôi miếu vẫn giữ được cấu trúc xây dựng ban đầu.

Miếu được dựng lên để thờ Thiên Y A Na Thánh Mẫu, Ngũ hành, Bản cảnh Thành Hoàng, Tiền hiền và Tiền bối. Năm 1958, hai ông Trần Gia, Trần Chiểu (Nguyễn Đông) hiến 1 mẫu 5 sào cho miếu.

Dưới triều Nguyễn, miếu được vua Khải Định ban tặng 02 sắc phong:
- Sắc thứ  nhất: Khải Định 9 (1924) phong cho Bản cảnh Thành Hoàng;
- Sắc thứ hai: Khải Định 9 (1924) Phong cho Thiên Y A Na và Ngũ Hành Tiên Nương.

Di tích miếu Cổ Chi gồm 4 công trình chính. Nghi môn, án phong, miếu và nhà Tiền bối – Hậu bối.

Nghi môn và án phong được dựng theo dạng thức kiến trúc truyền thống của người Việt, trong đó có cặp câu đối chữ Hán Nôm với hai chữ đầu được ghép từ tên miếu:

Cổ thụ uy linh, di tích thiên thu danh bất khuất

Chi phong khởi sắc, ân chiêm vạn đại hách trương tồn

Miếu có 3 cánh cửa gỗ, thiết kế theo kiểu Thượng song Hạ bản. Bên trong miếu có ban thờ gỗ, được trang trí tỉ mỉ các hình tứ linh; hai bên tường hồi có hai cửa mở sang hai bên, được gọi là Đông Môn và Tây Môn.

Chính Điện: Thiết kế theo kiểu tứ trụ cổ lầu. Chính giữa là ban thờ Hội đồng, hai bên là ban thờ Đông Hiến và Tây Hiến. Nội thất chính điện treo 03 bức hoành khảm xà cừ; phía dưới của 3 tấm hoành được treo 3 tấm chấn bằng vải thêu. Sau hàng cột cái là bộ lỗ bộ; trong cùng là ban thờ Thần, đặt 01 khám thờ gỗ, khám thờ được chạm trổ tỉ mỉ với các họa tiết hoa văn và linh vật truyền thống; bên trong đặt 01 bài vị bằng gỗ và tượng Bà Thiên Y A Na. Trên thanh quá giang treo 03 tấm hoành phi.

Chính điện miếu Cổ Chi

Phía hữu là ban thờ Ngũ Hành, phía tả là ban thờ Thổ địa và Bản cảnh chi thần; hai ban thờ có kích thước và trang trí giống nhau.

Bờ dải trang trí hình vân mây hóa rồng, phần chính giữa bờ nóc trang trí hình “Cá chép vượt vũ môn”, hai bên là vân mây cách điệu hình rồng.

Hàng năm, di tích tổ chức cúng Xuân vào ngày 9, 10/3 âm lịch. Cứ 3 năm lại cúng đại lễ 01 lần do sự hưởng ứng đồng tình của bà con nhân dân, có thể kéo dài từ 02 đến 04 ngày.

Với những giá trị lịch sử - văn hóa tiêu biểu,năm 2008 miếu Cổ Chi được UBND tỉnh Khánh Hòa xếp hạng là Di tích cấp tỉnh.

                                                                          Nguyễn Thị Thúy Hằng

Quét mã QR để xem vị trí di tích tại đây: