Hotline: (0258) 3813 758

CHÙA THIÊN BỬU

25/09/2019 00:00        
Đọc tin

Chùa tọa lạc tại thôn Điềm Tịnh, xã Ninh Phụng, Thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa.

Chùa còn có một số tên gọi khác như: chùa Kỳ Lân, chùa Điềm Tịnh, chùa Thiên Bửu Thượng, Tổ đình Thiên Bửu. Sở dĩ có tên Thiên Bửu Thượng, Thiên Bửu Hạ vì chùa Thiên Bửu ở làng Điềm Tịnh được khai sơn trước nên người dân gọi là Thiên Bửu Thượng, ngôi chùa Thiên Bửu Hạ ở xã Ninh Bình. Trước kia, làng Điềm Tịnh có tên là Xuân An, sau đổi là Điềm An, lần sau đổi thành Điềm Tịnh và tên gọi đó tồn tại đến ngày nay.

Chùa do Hòa thượng Tế Hiển, hiệu Bửu Dương, khai sơn vào khoảng giữa thế kỷ XVIII và truyền bá chi phái Thiền Liễu Quán đầu tiên ở Ninh Hòa. Hòa thượng Bửu Dương khai sơn hai ngôi chùa và đặt tên là Thiên Bửu. Hiện nay, long vị của Hòa thượng được thờ ở 3 chùa: Thiên Bửu Thượng, Thiên Bửu Hạ, chùa Phổ Hóa. Long vị ở chùa Thiên Bửu Thượng và chùa Thiên Bửu Hạ cho chúng ta biết Đại lão Hòa Thượng tên Húy là Tế Hiển, tên Hiệu là Bửu Dương đời 36 Lâm Tế Chánh Tông, sáng tạo chùa Thiên Bửu. Kỵ ngày 20 tháng 2”. Căn cứ vào tư liệu Hán văn khắc trên chuông chùa Thanh Lương, có thông tin về vị Hòa thượng Bửu Dương, năm Cảnh Hưng thứ 24 (1763) Ngài chứng minh đúc chuông chùa Thanh Lương (làng Nhĩ Sự).

Phổ hệ truyền thừa tại Tổ đình Thiên Bửu thuộc dòng kệ Liễu Quán, từ đời thứ 36 Hòa thượng Bửu Dương đến đời 43, truyền thừa từ chữ Tế đến chữ Nguyên là 9 đời. Các vị trụ trì kế thế nhau đến nay trên 10 vị, nhiều vị thuộc hàng danh đức. Tổ Phước Tường về trụ trì chùa Thiên Bửu trong thời gian 1922 – 1932, chùa trở nên hưng thịnh với nhiều tăng, tín đồ.

Trải qua thời gian, chùa được tu bổ nhiều đợt, gần đây nhất là năm 2018 xây dựng nhà Tăng.

Di tích gồm các công trình kiến trúc: Tam quan, Tiền đường, Chánh điện, nhà Đông, nhà Tây, nhà tăng.

Cách chùa khoảng 500m là khu cổ tháp, nơi đây còn lại 5 ngôi tháp cổ của các vị sư trụ trì chùa Thiên Bửu. Ngôi tháp để lại ấn tượng nhất mang giá trị nghệ thuật cao nhất là tháp tổ Bửu Dương – vị tổ khai sơn chùa Thiên Bửu. Bảo tháp gồm 7 tầng, toàn thân tháp xây trên 1 bệ hình mai rùa, có 4 rồng chầu, 2 lân phục. Trước trụ cổng đắp hình hoa sen với mai, lan, trúc, tước và cặp thơ đối chữ Hán. Thân tháp là 56 bức phù điêu sinh động với đủ hình long, lân, quy, phụng, mai, lan, cúc, trúc, hạc tùng trúc tước, hoa sen tịnh bình, lư châu, thơ minh đối triện… được bài trí đăng đối. Đây là một công trình kiến trúc mang giá trị nghệ thuật cao, thể hiện sự tài hoa, khéo léo về trình độ và thẩm mỹ của người xưa.

Chùa Thiên Bửu là nơi sinh hoạt văn hóa và tâm linh của cộng đồng cư dân trong và ngoài thôn. Hàng năm, chùa tổ chức các lễ hội theo lịch âm thường niên: Ngày 20/2 giỗ tổ khai sơn chùa (Hòa thượng Tế Hiển - Bửu Dương); lễ Phật đản; lễ Vu Lan; ngày 28/7giỗ tổ Phước Tường. Ngoài ra, vào ngày 17 âm lịch hàng tháng, chùa tổ chức thuyết giảng tu thọ Bát quan trai (giảng dạy giữ gìn 8 giới nhà Phật) và các ngày sóc vọng hàng tháng.

Sự kiện lịch sử liên quan đến di tích: Năm 1930, chùa là nơi tập trung thanh niên trong thôn luyện tập võ nghệ, sinh hoạt văn hóa, giáo dục tinh thần yêu nước góp phần quan trọng trong cuộc biểu tình giành chính quyền cách mạng ngày 16.7.1930.

Ngày 29.1.1946, mặt trận Buôn Mê Thuột vỡ, quân Pháp ào ạt tiến thẳng xuống Quốc lộ 21 chiếm phủ lỵ Ninh Hòa. Lực lượng dân quân du kích tại địa phương phải cho sơ tán các cơ sở quan trọng trong đó có 01 lò rèn chế tạo vũ khí chuyển gấp qua chùa Thiên Bửu. Trụ trì chùa Thiên Bửu lúc bấy giờ là thầy Tâm Kính Bảo Thành đã bí mật để lò rèn vũ khí hoạt động, sau một thời gian lò rèn được chuyển về Tân Ninh - Tân Tứ.

Ban chỉ huy đặt mặt trận địa phương đặt tại chùa Thiên Bửu, bãi cát chùa là nơi cất giấu vũ khí và các tài liệu quan trọng, đài quan sát đặt tại cây me. Tháng 6/1947, một đại đội thuộc trung đoàn 80 do ông Hà Vi Tùng chỉ huy phối hợp với Trung đội Trần Hưng Đạo do ông Nguyễn Tấn Sang và Phạm Quyển chỉ huy để tổ chức đánh địch tại đình Điềm Tịnh và gò Phú Bình.

Năm 1966, thầy Không Đăng (tên thật là Phù Duy Cường, sinh năm 1930) trụ trì chùa đã tham gia cách mạng, giúp phong trào thanh niên học sinh yêu nước ở địa phương, may cờ giải phóng và tổ chức cho anh chị em viết truyền đơn, biểu ngữ, nội dung ủng hộ cách mạng.

Ghi nhận những giá trị về lịch sử và kiến trúc nghệ thuật của di tích, năm 2013, UBND tỉnh Khánh Hòa ban hành Quyết định số 3090/QĐ-CT.UBND xếp hạng Chùa Thiên Bửu là di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật.

Hoàng Quý

Quét mã QR để xem vị trí di tích tại đây:

                    

Bài viết được đánh giá:
Tổng số đánh giá:
 

Tin khác

breaker
ĐÌNH VÕ KIỆN
Đình làng Võ Kiện trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược cũng là nơi lưu dấu nhiều sự kiện lịch sử. Ngôi đình là nơi hội họp của nhân dân, tổ chức huấn luyện lực lượng phòng vệ, nơi diễn ra các cuộc mít tinh của mặt trận Việt Minh kêu gọi quần chúng nổi dậy giành chính quyền ở làng xã, huyện lỵ.
ĐỀN THỜ THÁI TỬ
Đền thờ Thái Tử là một tiểu đình, mái ngói, cột sàn tứ diện thông phong đứng che một tảng đá trên một đống đá tự nhiên. Xung quanh gồm có từ khí, từ vật là một bàn cờ bằng đá có đủ bộ, con cờ cũng bằng đá, một đôi hài bằng đá và một bộ cối chày đá và nơi đây được truyền tụng là rất linh thiêng.
ĐÌNH AN ĐỊNH
Di tích tọa lạc tại thôn An Định, xã Diên Phước, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa (xưa thuộc An Định xã, tổng Thượng, huyện Phước Điền, phủ Diên Khánh).
ĐÌNH CƯ THẠNH
Đình Cư Thạnh tọa lạc tại thôn Cư Thạnh, xã Suối Hiệp, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa. Đình Cư Thạnh được xây dựng vào đầu thế kỷ XIX, để thờ Bản Cảnh Thành Hoàng, Phấn Nhĩ Qủy Vương, Thiên Y A Na, Tiền hiền, Sơn Lâm chúa tướng, âm hồn.
MIẾU QUAN THÁNH HẢI NAM
Miếu Quan Thánh Hải Nam tọa lạc tại số 78 đường Trần Qúy Cáp thuộc tổ dân phố 2, thị trấn Diên Khánh, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hoà. Người Hoa có nguồn gốc ở các tỉnh Quảng Đông, Phúc Kiến, Triều Châu và Hải Nam di cư đến các tỉnh Nam Trung Bộ, Nam Bộ của Việt Nam để sinh sống và trở thành một tộc người trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam đã hơn 300 năm.
TRƯỜNG PHỦ DIÊN KHÁNH
Trường Phủ Diên Khánh tọa lạc tại thôn Phú Ân Nam 1, xã Diên An, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa. Trường Phủ là cơ sở giáo dục của phủ Diên Khánh, đã trải qua nhiều thế hệ thầy cô giáo và học sinh. Lúc bấy giờ có thầy giáo Hoàng Văn Hai là đảng viên đã tuyên truyền, vận động một số trợ giáo tham gia vào Mặt trận Việt Minh.
MIẾU CÂY GẠO
Ngoài tên gọi trên, miếu Cây Gạo còn được biết đến qua danh xưng miếu Ấp Phật Tỉnh. Tên gọi hiện nay xuất phát từ việc phía sau miếu có cây gạo rất to và linh thiêng nên dân gian gọi là miếu Cây Gạo, gọi mãi thành thói quen, trở thành tên gọi chính thức và được ghi vào sắc phong, tồn tại đến ngày nay.
ĐÌNH TRUNG DÕNG
Đình Trung Dõng tọa lạc tại thôn Trung Dõng, xã Vạn Bình, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa. Thuở mới khai hoang lập làng, làng Trung Dõng có tên là Trung An xã phụ lũy (xứ Cây Chua, Cổ Chi) thuộc tổng Hạ, huyện Quảng Phước, phủ Bình Hòa, tỉnh Khánh Hòa[1]. Dựa vào sắc phong, ta có thể đoán định niên đại đình Trung Dõng là vào đầu thế kỷ XIX, lúc đó có danh xưng là đình Trung An. Đến triều vua Tự Đức năm thứ 33 (1880), di tích có tên đình Trung Dõng và được giữ nguyên từ đó đến nay.
ĐÌNH THỦY TRIỀU
Đình Thủy Triều nằm trong không gian cảnh quan phù hợp với công trình văn hóa tín ngưỡng, dưới tán cây Me cổ thụ vài trăm năm tuổi, phía trước là đầm Thủy Triều. Bố cục mặt bằng các hạng mục công trình kiến trúc của Đình được dàn trải theo chiều rộng gồm: Nghi môn, Án phong, Võ ca, sân Đình, miếu Tiền Hiền, miếu Sơn Lâm, miếu Thanh Minh, Tiền tế, Chính điện.
ĐÌNH TÂN MỸ
Đình Tân Mỹ là một công trình tôn giáo, tín ngưỡng mang nhiều giá trị lịch sử - văn hóa to lớn, ngoài các hoa văn, kiến trúc tiêu biểu của đình làng, còn có các tư liệu, các di vật, cổ vật như: giá trống, trống, giá chiêng, chiêng cổ, long đình, hai bộ bát bửu, tấm bảng vàng khắc ghi những người đứng ra trông nom xây dựng đình, câu đố...