Hotline: (0258) 3813 758

ĐÌNH TÂN MỸ

11/07/2019 00:00        
Đọc tin

Đình Tân Mỹ thuộc Tổ dân phố 3, thị trấn Vạn Giã, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa. (Trước đây là làng Tân Mỹ, tổng Phước Tường Nội, huyện Quảng Phước, tỉnh Khánh Hòa). Nằm cách thành phố Nha Trang 60 km về hướng Bắc.

Từ nửa cuối thế kỷ XVII, một số cư dân từ Bình Định, Phú Yên theo các chúa Nguyễn đến vùng đất Khánh Hòa. Một thời gian sau, họ đến ven vùng sông Cầu Huyện sinh sống. Thuở ban sơ, ngay sau khi khai phá rừng rú lấy đất trồng trọt, mở mang làng mạc, người dân đã dựng lên một ngôi miếu nhỏ cạnh cây sao cổ thụ để thờ các bậc Tiền hiền đã có công khai phá, giữ gìn vùng đất mới tạo lập.

Năm tháng qua đi, khi nhu cầu tín ngưỡng phát triển, vào ngày 12 tháng 10 năm 1851 (năm Tân Hợi), ngôi miếu được trùng tu thành ngôi đình và thờ Bản cảnh Thành Hoàng.

Trải qua thời gian dài chịu nắng mưa cùng với sự tàn phá của chiến tranh làm cho đình bị xuống cấp, nhân dân trong thôn đã nhiều lần tu bổ vào các năm:
- Năm 1964, tu bổ nhà Tây;
- Năm 1989, tu bổ nhà Đông, Chánh điện, Nghi Môn;
- Năm 1997, tu bổ nhà Tây.

Di tích chứa đựng nhiều giá trị về kiến trúc, nghệ thuật, thể hiện nét đẹp đặc trưng riêng có của ngôi đình ở Khánh Hòa.Đình Tân Mỹ được tọa lạc trên một khu đất có địa thế đẹp, thoáng thoáng mát, nằm dưới tán cây sộp hàng trăm năm tuổi, đó là không gian văn hóa truyền thống của người Việt - không gian làng xã. Đây là một công trình tín ngưỡng cổ, mặc dù đã qua nhiều lần tu bổ, song vẫn giữ được những nét cổ kính và mang đậm phong cách kiến trúc đình làng ở vùng Khánh Hòa thời kỳ đầu triều Nguyễn.

 

Đình quay hướng Đông, trong một khuôn viên có tổng diện tích 2.350m, được chia làm hai phần: phần trước mặt đình là nơi diễn ra lễ hội hàng năm; phần phía trong có các công trình kiến trúc, xung quanh được bao bọc bởi các bức tường rào.

Bố cục mặt bằng tổng thể của các công trình kiến trúc được trải rộng gồm: Nghi môn, miếu Âm Cô, miếu Thổ Công, nhà Đông, nhà Tây, Tiền tế và Chính điện.

Đình Tân Mỹ là một công trình tôn giáo, tín ngưỡng mang nhiều giá trị lịch sử - văn hóa to lớn, ngoài các hoa văn, kiến trúc tiêu biểu của đình làng, còn có các tư liệu, các di vật, cổ vật như: giá trống, trống, giá chiêng, chiêng cổ, long đình, hai bộ bát bửu, tấm bảng vàng khắc ghi những người đứng ra trông nom xây dựng đình, câu đối... Không những vậy, giá trị văn hóa phi vật thể tiêu biểu trong lễ cúng đình còn được bảo lưu bằng nhiều hình thức và được tồn tại lưu truyền từ xưa đến nay.

Hàng năm, vào dịp ngày tốt tháng 3 Âm lịch, để tưởng nhớ công ơn to lớn và truyền thống tốt đẹp của các bậc tiền nhân, nhân dân trong làng tổ chức lễ cúng đình. Trong bài văn tế Tiền hiền có ca ngợi công ơn sáng lập của bốn dòng họ: Nguyễn, Huỳnh, Hồ, Đặng.

Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược (1945-1975), di tích là nơi tổ chức các hoạt động cách mạng ở địa phương.

Ngày 14/08/1945, tại đình Tân Mỹ đông đảo quần chúng nhân dân dưới sự lãnh đạo của Mặt trận Việt Minh đã kéo lên huyện đường lật đổ ách thống trị của thực dân Pháp và thành lập chính quyền huyện Vạn Ninh.

Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, vào mùa xuân tết Mậu Thân năm 1968 tại ngôi đình Tân Mỹ và địa điểm cây Sộp, Đảng ta đã bí mật tổ chức quần chúng trang bị cờ mặt trận giải phóng, cờ đình, trống, chiêng … để biểu tình tuần hành xung quanh làng và kéo đến quận đấu tranh hỗ trợ cho lực lượng vũ trang đánh địch.

Đình Tân Mỹ là một công trình kiến trúc cổ, được hình thành cùng với quá trình khai khẩn đất đai, dựng làng lập ấp của những người dân làng Tân Mỹ. Ngay từ khi mới được xây dựng di tích đã trở thành trung tâm sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng của bà con dân làng, gắn bó mật thiết với mỗi người dân Tân Mỹ. Chính vì các giá trị trên, di tích đã được Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa ban hành Quyết định số 3095/QĐ-CT.UBND, ngày 05/12/2013 xếp hạng là di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh.

                                                                                       Nguyễn Chí Khải

Quét mã QR để xem vị trí di tích tại đây:

                     

Bài viết được đánh giá:
Tổng số đánh giá:
 

Tin khác

breaker
ĐÌNH CƯ THẠNH
Đình Cư Thạnh tọa lạc tại thôn Cư Thạnh, xã Suối Hiệp, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa. Đình Cư Thạnh được xây dựng vào đầu thế kỷ XIX, để thờ Bản Cảnh Thành Hoàng, Phấn Nhĩ Qủy Vương, Thiên Y A Na, Tiền hiền, Sơn Lâm chúa tướng, âm hồn.
TRƯỜNG PHỦ DIÊN KHÁNH
Trường Phủ Diên Khánh tọa lạc tại thôn Phú Ân Nam 1, xã Diên An, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa. Trường Phủ là cơ sở giáo dục của phủ Diên Khánh, đã trải qua nhiều thế hệ thầy cô giáo và học sinh. Lúc bấy giờ có thầy giáo Hoàng Văn Hai là đảng viên đã tuyên truyền, vận động một số trợ giáo tham gia vào Mặt trận Việt Minh.
MIẾU CÂY GẠO
Ngoài tên gọi trên, miếu Cây Gạo còn được biết đến qua danh xưng miếu Ấp Phật Tỉnh. Tên gọi hiện nay xuất phát từ việc phía sau miếu có cây gạo rất to và linh thiêng nên dân gian gọi là miếu Cây Gạo, gọi mãi thành thói quen, trở thành tên gọi chính thức và được ghi vào sắc phong, tồn tại đến ngày nay.
ĐÌNH TRUNG DÕNG
Đình Trung Dõng tọa lạc tại thôn Trung Dõng, xã Vạn Bình, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa. Thuở mới khai hoang lập làng, làng Trung Dõng có tên là Trung An xã phụ lũy (xứ Cây Chua, Cổ Chi) thuộc tổng Hạ, huyện Quảng Phước, phủ Bình Hòa, tỉnh Khánh Hòa[1]. Dựa vào sắc phong, ta có thể đoán định niên đại đình Trung Dõng là vào đầu thế kỷ XIX, lúc đó có danh xưng là đình Trung An. Đến triều vua Tự Đức năm thứ 33 (1880), di tích có tên đình Trung Dõng và được giữ nguyên từ đó đến nay.
ĐÌNH THỦY TRIỀU
Đình Thủy Triều nằm trong không gian cảnh quan phù hợp với công trình văn hóa tín ngưỡng, dưới tán cây Me cổ thụ vài trăm năm tuổi, phía trước là đầm Thủy Triều. Bố cục mặt bằng các hạng mục công trình kiến trúc của Đình được dàn trải theo chiều rộng gồm: Nghi môn, Án phong, Võ ca, sân Đình, miếu Tiền Hiền, miếu Sơn Lâm, miếu Thanh Minh, Tiền tế, Chính điện.
ĐÌNH PHÚ VINH
Đình Phú Vinh vừa là nơi làm lễ xuất phát đánh địch ở Nha Trang, đồng thời cũng là nơi bộ đội ta rút về nghỉ ngơi. Bên cạnh đó, đình Phú Vinh còn là nơi quân dân ta huấn luyện võ thuật để phục vụ cho cuộc chiến đấu 101 ngày đêm ở Mặt trận Nha Trang - Khánh Hoà (từ 23-10-1945 đến đầu tháng 2-1946).
ĐÌNH MỸ HIỆP
Điểm nhấn trong trang trí, điêu khắc trên kiến trúc đình Mỹ Hiệp, đó là hệ thống cột gỗ và bộ vì nóc được kết cấu theo kiểu “giá chiêng” hay hệ thống linh vật: Long, lân, quy, phụng, hổ, dơi…được các nghệ nhân khai thác triệt để. Hình ảnh tứ linh thể hiện dưới dạng “Lưỡng long tranh châu”, hay hình ảnh “Bát tiên”, “Tứ quý”: Tùng, trúc, cúc, mai.
ĐÌNH XUÂN HÒA
Đình Xuân Hòa quay về hướng Nam. Toàn bộ kiến trúc đình nằm trên mặt bằng rộng 2.352m2, bao gồm các công trình kiến trúc như sau: Nghi môn, Án phong, cột cờ, miếu Sơn Lâm chúa tướng, miếu Thủy Đức Thanh Quang, Võ ca, Chính điện, miếu Âm linh, miếu Thánh Nương (còn gọi là miếu Bà), miếu Tiền hiền, nhà bếp, nhà ăn.
THÁC TÀ GỤ
Thác Tà Gụ thuộc thôn Tà Gụ, xã Sơn Hiệp, huyện Khánh Sơn, là huyện miền núi phía Tây tỉnh Khánh Hòa. Danh lam thắng cảnh Thác Tà Gụ còn có tên gọi khác: Thác Ta Gu, thác Ru Gou, thác Ru Gu. Theo tiếng Raglai, chữ Ta có nghĩa là đá, chữ Gu có nghĩa là đứng, hai chữ đó có nghĩa là đá đứng, nhưng phiên âm ra mọi người quen đọc là Tà Gụ và tên gọi này đã trở nên phổ biến hiện nay.
ĐÌNH ĐẠI ĐIỀN ĐÔNG
Đình Đại Điền Đông mở hội khoảng 02 ngày trong tháng 3 âm lịch hàng năm; ngày, giờ tổ chức được chọn theo năm chứ không có lệ. Sau phần lễ có phần hội tổ chức các trò chơi dân gian: nhảy bao bố, đổ nước vào chai, kéo co… Ngoài ra, tháng 11 âm lịch đình tổ chức cúng Thượng điền (gác cày).