Đình Thủy Xương thuộc xã Suối Hiệp, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa.
Xưa kia, đình thuộc An Thủy xã, Vĩnh Xương huyện, Khánh Hòa tỉnh. Căn cứ và các tài liệu của đình còn lưu giữ thì đình được khởi dựng vào khoảng cuối thế kỷ XVIII đầu thế kỷ XIX; di tích đã qua nhiều lần trùng tu, sửa chữa nhưng lần đại trùng tu gần đây nhất vào năm 1995.
Căn cứ vào 05 sắc phong Thần mà triều đình nhà Nguyễn đã ban tặng cho làng An Thủy thì đình làng Thủy Xương được vua triều Nguyễn cho phép thờ cúng các vị Thần: Thành Hoàng, Thiên Y A Na, ngoài ra đình còn thờ Sơn lâm, Thổ công, âm cô và Tiền hiền, Hậu hiền.
Hiện nay, đình còn lưu giữ 05 sắc phong đều ban cho thần Bản Cảnh Thành Hoàng, gồm: Sắc Tự Đức năm thứ 5 (1852), Tự Đức năm thứ 33 (1880), Đồng Khánh năm thứ 2 (1887), Duy Tân năm thứ 3 (1909) và Khải Định năm thứ 9 (1924)
Đình tọa lạc trên một khu đất tương đối bằng phẳng, xung quanh là ruộng lúa với vị thế phía trước có sông Suối Dầu chạy qua, bên hông gối núi Hòn Dữ. Đình Thủy Xương quay hướng Nam, có 4 công trình chính: Đại đình, miếu Tiền hiền, miếu Thiên Y A Na và nhà đông.
Bộ cửa gỗ của đình được thiết kế theo kiểu ván bưng và Đại Đình thiết kế kiểu một gian hai chái. Phần Tiền tế chính giữa đặt ban thờ Hội đồng, phía trên ban thờ Hội đồng treo 03 tấm chấn vải. Hai bên là hai cột tròn đắp nổi hình rồng cuộn. Đỉnh mái trang trí hình ảnh hồi văn, bờ dải không trang trí.
Chánh điện thiết kế theo kiểu cổ lầu tám mái; sau ban thờ Hội đồng là cặp lỗ bộ và ban thờ Thần bằng gỗ, đặt ở chính giữa. Trên ban thờ đặt 01 cỗ tam sơn khảm xà cừ, phía sau đặt 01 án thờ bằng gỗ, xung quanh khảm xà cừ; ngay sau ban thờ Thần là khám đựng sắc thần được làm bằng gỗ, có niên đại khoảng cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20, xung quanh được chạm trổ hình hoa văn tinh xảo các hình tứ quý (tùng, cúc, trúc, mai); hai bên là ban thờ Tả ban và Hữu ban.
Ngày 6/1/1946, đình làng Thủy Xương là địa điểm đặt hòm phiếu để nhân dân đi bầu cử Quốc hội khóa đầu tiên. Cán bộ cách mạng đã sử dụng đình làng Thủy Xương làm nơi hội họp, xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện các chỉ thị cấp trên.
Đình làng mở hội 2 ngày vào mùa Xuân, cúng lệ hàng năm vào ngày tốt trong tháng 2 hoặc tháng 3 âm lịch. Từ 3 năm trở lên do sự hưởng ứng của bà con nhân dân đóng góp để tổ chức hát bội.
Năm 2009, đình Thủy Xương được UBND tỉnh Khánh Hòa ban hành Quyết định số 2999 QĐ/ UBND xếp hạng là Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh.
Nguyễn Thị Thúy Hằng
Quét mã QR để xem vị trí di tích tại đây:
