Đình Hội Bình tọa lạc tại Tổ dân phố Hội Thành[1], phường Ninh Giang, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa. Tên gọi “Hội Bình” mang ý nghĩa là nơi hội tụ sự bình an.
Căn cứ vào đạo sắc phong sớm nhất mà đình còn lưu giữ là năm Thành Thái thứ 02 (1890) ban tặng cho đình Hội Bình, ta có thể đoán định niên đại khởi dựng của di tích khoảng nửa đầu thế kỷ XIX. Từ khi khởi dựng tới nay, đình Hội Bình đã trải qua hai lần tu bổ vào năm 1969 và 1993.
Hiện nay, đình Hội Bình còn lưu giữ 02 đạo sắc phong của các vua triều Nguyễn ban tặng cho Đại Càn Quốc gia Nam Hải tứ vị thánh nương, đó là:
- Sắc phong ngày 20 tháng 02 triều vua Thành Thái năm thứ 02 (1890);
- Sắc phong ngày 11 tháng 08 triều vua Duy Tân năm thứ 03 (1909).
Đình Hội Bình được dựng lên để thờ Thành hoàng làng, Đại Càn Quốc gia Nam Hải tứ vị thánh nương, Tiền hiền, Hậu Thổ, Âm linh chiến sỹ.
Đình Hội Bình nằm ở đầu thôn, mặt tiền quay về hướng Nam, có diện tích 1.281m2. Từ ngoài vào trong, đình có bố cục mặt bằng tổng thể bao gồm các thành phần kiến trúc như sau: Nghi môn, án phong, miếu Âm hồn, chính điện, nhà đông, nhà tây.
Kiến trúc tiêu biểu nhất và là nơi diễn ra các nghi lễ chính tập trung ở chính điện. Chính điện có kết cấu 02 bộ vì tạo thành 01 gian gồm 04 cột cái. Các cột quân và cột hiên không còn mà được thay thế bằng hệ thống tường bao chịu lực. Vì nóc kết cấu theo kiểu vì kèo. Hệ mái có kết cấu 02 mái trước và sau, lợp ngói tây (ngói mới). Bờ nóc đắp nổi trang trí “Lưỡng long chầu nguyệt”. Dải tường chắn bờ mái phía trước đắp nổi trang trí lân và phượng.
Hằng năm, đình Hội Bình tổ chức lễ hội vào ngày 09 và 10/3 (Âm lịch), diễn ra trong 02 ngày. Lễ hội đình làng Hội Bình thực sự là một ngày hội lớn của nhân dân địa phương, thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân tới tham dự.
Ngày 20/11/2009, UBND tỉnh Khánh Hòa ban hành Quyết định số 2994/QĐ-UBND xếp hạng Đình Hội Bình là Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh.
Trần Thị Thanh Loan
[1] Thông thường, đình làng thường lấy từ tên thôn để đặt cho ngôi đình. Ở đình Hội Bình, sở dĩ đình có tên là “Hội Bình” mà tọa lạc ở thôn “Hội Thành” do trước giải phóng xã Ninh Giang có nhiều thôn, trong đó có thôn Hội Bình và Hội Thành, sau năm 1975 sát nhập hai thôn trên lại và lấy tên là Hội Thành. Đình đã tồn tại trước 1890, với tên gọi Hội Bình và vẫn giữ nguyên tên gọi đến nay.
Quét mã QR để xem vị trí di tích tại đây: