Chùa Kim Long tọa lạc tại thôn Phú Hòa, xã Ninh Quang, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa.
Theo truyền khẩu và linh vị tổ sư (Huệ Pháp)[1] đang thờ tại di tích, có thể đoán định chùa Kim Long có niên đại vào đầu thế kỷ XIX. Thuở ban đầu, chùa là gian nhà nhỏ, vách đất, mái lợp tranh và có tên là Kim Long tự.
Bàn thờ Đạt ma
Trải qua thời gian tồn tại và phát triển, chùa Kim Long đã khẳng định được vai trò của mình trong đời sống làng xã, đó là nuôi dưỡng và chắp cánh cho nhiều tầng lớp nhân dân thôn Phú Hòa sống hướng thiện, tu tâm dưỡng tánh theo giáo lý nhà Phật. Ngôi chùa đã định hướng đến những giá trị cốt lõi của đời sống tâm linh, hướng con người về lẽ kiến tính để ngộ về cuộc sống vô thường ở cõi nhân gian. Để trở thành trung tâm sinh hoạt tôn giáo tín ngưỡng khả tín của làng Phú Hòa như hôm nay, những vị sư trụ trì chùa Kim Long và các bậc lão thành cách mạng địa phương đã không ngừng làm gương và hướng dân làng đến những giá trị văn hóa tốt đẹp, phù hợp với phong tục địa phương và đạo lý làm người. Ghi nhận những công lao đóng góp đó, vua Tự Đức vào năm thứ 20 (1868) ban tặng cho dân làng tấm biển đề 4 chữ: “Thiện tục khả phong” (Phong tục tốt đáng lưu truyền), được treo trang trọng ở gian Phật điện của chùa Kim Long.
Trải qua thời gian dài tồn tại, tư liệu chùa Kim Long ghi chép những người đứng mũi chịu sào gồm các vị có tên sau:
- Tổ khai sơn - Hòa thượng Huệ Pháp (Húy Ấn Hải -1801);
- Thiền sư Đoàn Gia Thọ;
- Ngài Chơn Sư Phổ Xứ (1905);
- Ngài Thanh Chánh Phước Tường (1905-1922);
- Ngài Trừng Thông Nhân Duệ ( 1923-1940);
- Ngài Thị Lạc Hưng Từ (1940-1945)[2];
- Ngài Quảng Quý Chánh Vinh (1945-1958);
- Ngài Như Hương (1958-1961);
- Ngài Pháp Thân (1967-1968);
- Ngài Thiện Công (1969-1972);
- Ngài Bảo Hiển (1973-1974);
- Ngài Thiện Công (1975-1987);
- Chùa không có sư trụ trì: (1987-1998);
- Thích nữ Minh Nhẫn: Tháng 7/1998 đến nay.
Chùa Kim Long được dựng lên để thờ Thích Ca, Hộ Pháp, Lưu Bị, Châu Xương, Quang Bình, Quan Trường, Đạt Ma, Quan Âm, Điạ Tạng, Trương Phi và hương linh.
Hơn 2 thế kỷ tồn tại, chùa Kim Long đã trải qua nhiều lần tu bổ và tôn tạo sau: 1938, 1974, 2003.
Chùa Kim Long được xây dựng trong khuôn viên có tổng diện tích là 4.190m2, mặt tiền quay về hướng Tây. Từ ngoài vào trong, chùa có bố cục mặt bằng tổng thể bao gồm các thành phần kiến trúc như: Tam quan, Đài Quan Âm Bồ Tát, chính điện, nhà tổ, nhà đông, nhà tây và cổng phụ. Các bài trí, trang trí trên kiến trúc chùa đều hướng đến giáo lý nhà Phật như bánh xe pháp luân, đài sen...riêng nhà tổ còn giữ lại kết cấu bộ khung gỗ tương đối nguyên vẹn với 4 cột cái (chu vi 75cm), vì nóc kết cấu kiểu vì kèo.
Chính điện chùa Kim Long
Trong thời kỳ Pháp thuộc, ngài Thông Nhân Duệ và ngài Thị Lạc Hưng Từ là những nhà sư tham gia hoạt động cách mạng. Sang thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, chùa Kim Long là cơ sở hoạt động cách mạng của vùng Nam Ninh Hòa; là nơi liên lạc, hội họp của các tổ chức đoàn thể quần chúng và là nơi củng cố cơ sở cách mạng khắp các thôn xóm trong vùng[3]; chùa là nơi tập kết đóng quân của Đại đội Võ Quốc Thụ trong giai đoạn 1945-1954 và nơi tổ chức bầu cử Quốc hội năm 1946; là địa điểm tổ chức cho bộ đội địa phương học tập để chuẩn bị tập kết ra Bắc.
Giống như các chùa khác, chùa Kim Long cũng có 04 lễ chính diễn ra trong năm là: 15/01 âm lịch, 15/4 âm lịch, 15/7 âm lịch, 27/7 âm lịch. Năm 1942, chùa đã tổ chức Đại giới trai đàn cho chư Tăng Phật tử toàn vùng. Ngoài ra, vào mùng 1 và Rằm hàng tháng, chùa còn tổ chức lễ cúng sóc, vọng.
Ngày 20/11/2012, UBND tỉnh Khánh Hòa ban hành Quyết định số 2891/QĐ-UBND xếp hạng di tích chùa Kim Long là Di tích lịch sử-văn hóa cấp tỉnh.
Trần Thị Thanh Loan
[1] Hòa thượng Huệ Pháp (húy Ấn Hải) thuộc thiền phái Lâm Tế đời thứ 39, tồn tại trong khoảng thời gian từ năm 1770-1820.
[2] Thời kỳ hưng thịnh nhất của chùa Kim Long là vào năm 1942.
[3] Ban chấp hành Đảng bộ xã Ninh Quang, Lịch sử cách mạng xã Ninh Quang (1930–2010), Ninh Quang, tháng 6/2011, trang 36.
Quét mã QR để xem vị trí di tích tại đây:
