Đình Tân Hưng thuộc thôn Tân Hưng, xã Ninh Hưng, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa.

Khi mới tạo lập đình được xây dựng bằng tranh tre, nứa lá tại gò Xương Trâu, gần sông Cây Chò. Đến năm 1924, nhân dân trong làng đóng góp công của dời ngôi đình về vị trí hiện nay trên một gò đất cao đầu làng.

Đình thờ Thành Hoàng làng và các vị Tiền hiền, Hậu hiền - những người có công khai khẩn đất đai, quy dân lập ấp dựng lên xóm làng.

Đình Tân Hưng

Đình tọa lạc tại một gò đất cao phía Tây Nam của thôn, xung quanh là cánh đồng và làng xóm. Phía sau đình, cách khoảng 100m là một gò đất cao được trồng nhiều cây điều (đào lộn hột), cũng tại gò này vào năm 1953 thực dân pháp xây dựng lô cốt để phòng thủ chặn đánh quân cách mạng của ta ở chiến khu Hòn Lớn (Hòn Hèo).

Từ ngoài nhìn vào, di tích có các hạng mục công trình sau: Nghi môn và tường bao, sân đình, đại đình.

Đình có kết cấu kiểu chữ Nhất (— ), gồm 3 phần có tường ngăn cách biệt, có cửa thông sang nhau bằng cửa ngách, gian bên phải là nơi thờ Tiền hiền, gian bên trái thờ Liệt sĩ - 57 liệt sĩ là những người con trong xóm làng đã hi sinh trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược.

Nhà được xây dựng theo kiểu tường hồi bít đốc - tường hồi được xây lên tận đầu mái, nhà chỉ có mái trước và mái sau, không có mái hồi. Bên hồi phải của đại đình là nhà đông, là nơi hội họp chung của làng. Nhà đông không xây tường bao quanh mà chỉ dựng các cột để đỡ hệ mái, mái lợp ngói tây.

Di tích hiện nay được bảo quản tốt, còn giữ được những nét kết cấu xây dựng ban đầu. Trải qua thời gian, đình được trùng tu nhiều lần, những lần đại trùng tu vào các năm: 1924 di chuyển bộ khung nhà đến xây dựng nơi mới, 1968 thay lại toàn bộ hệ mái, 2004 xây dựng lại tường bao, dọi ngói và xây nghi môn.

Hàng năm, đình được tổ chức cúng Xuân và cúng Thu (Xuân kỳ Thu tế) vào ngày tốt tháng 3 và tháng 8 âm lịch, cứ 3 năm trong lễ hội có hát bội.

Nơi đây, từ năm 1945, là địa điểm phát động toàn dân tham gia kháng chiến, đóng góp sức người, sức của để chi viện phục vụ cho Mặt trận Nha Trang  - Khánh Hòa 101 ngày đêm (23/10/1945- 02/02/1946), điển hình là trung đoàn Nam Tiến “Lữ Giang” đã dừng chân tại đây; năm 1946, đình Tân Hưng cũng là nơi diễn ra tổ chức bầu cử Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đầu tiên; năm 1947, là địa điểm trao trả tù binh một viên sĩ quan người Pháp bị quân ta bắt trong trận giặc Pháp càn Trảng Cám; từ năm 1953 thực dân Pháp đã xây dựng đồn bốt để ngăn chặn căn cứ quân cách mạng của ta ở Hòn Lớn (Hòn Hèo), hiện tại 4 lô cốt vẫn còn tồn tại ở đây như một minh chứng cho tội ác chiến tranh. Cùng với những thành tích trong kháng chiến chống thực dân pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, năm 2003 xã Ninh Hưng đã được nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ tranh nhân dân trong kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ.

Ghi nhận những giá trị về lịch sử - văn hóa, ngày 21 tháng 11 năm 2005 UBND tỉnh Khánh Hòa ban hành Quyết định số 2341/QĐ-UBND xếp hạng đình Tân Hưng là Di tích cấp tỉnh.

                                                                                       Hoàng Quý