Hotline: (0258) 3813 758

TỰ PHỔ MINH HƯƠNG

27/08/2018 00:00        
Đọc tin

Tự Phổ Minh Hương tọa lạc tại tổ dân phố 7, phường Ninh Hiệp, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa.

Theo lời hồi ức của các vị cao niên Hoa kiều thì Tự Phổ Minh Hương được xây dựng vào năm Nhâm Tuất (1862), do những người Hoa vùng Quảng Đông sang Việt Nam làm ăn và sinh sống tại Ninh Hòa dựng lên. Tuy nhiên, căn cứ vào hai sắc phong ban tặng cho Quan Thánh Đế Quân vào năm 1911 và năm 1924, ta có thể đoán định di tích có niên đại vào khoảng cuối thế kỷ XIX.

Tự Phổ Minh Hương vừa là trụ sở vừa là nơi thờ cúng vị thần gốc Hoa mà dân gian phong là “trung can, nghĩa khí” đó là Quan Thánh Đế Quân. Thông qua việc bảo tồn và thờ cúng của cộng đồng Hoa kiều tại Tự Phổ Minh Hương thể hiện sự ngưỡng vọng của người dân đối với các bậc tướng tài đã phù hộ cho họ trong việc khai khẩn đất hoang, quy dân, lập ấp tạo dựng xóm làng và tạo sự đoàn kết của cộng đồng người Hoa; với đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” được thể hiện qua hoạt động cầu cúng và tu bổ ở Tự Phổ Minh Hương.

Hiện nay, Tự Phổ Minh Hương còn bảo lưu được các hoành phi, câu đối, lư hương và đặc biệt là 02 đạo sắc phong dưới triều vua Duy Tân năm thứ 5 (1911) và Khải Định năm thứ 9 (1924) ban tặng cho Quan Thánh Đế Quân.

Từ khi khởi dựng đến nay, Tự Phổ Minh Hương đã trải qua nhiều lần tu bổ: 1892, 1904, 1928, 1952, 1964, 1988, 2004 là những năm tu bổ chính điện, nhà tây và nhà đông; năm 2012, đại tu bổ chính điện và nhà tây.

Khuôn viên Tự Phổ Minh Hương

 

Tự Phổ Minh Hương tọa lạc trong khuôn viên có diện tích là 6.451 m2, mặt tiền quay về hướng Đông Nam. Từ ngoài vào, Tự Phổ Minh Hương được bố cục các hạng mục công trình sau: Cổng, án phong, sân, hồ cá, nhà đông, nhà tây, chính điện, nhà bếp và nhà khách. Điểm nhấn khác biệt ở di tích là án phong và kết cấu bộ khung gỗ ở tiền tế - chính điện.

Án phong có kích thước lớn [8,15m x 3,10m] xây hết bề ngang lối đi từ Nghi môn vào, mở ra hai cửa [2,60m x 1,30m] hai bên làm lối đi; đỉnh án phong đắp nổi hình một cái đĩa bằng gốm men ngọc tượng trưng cho mặt nguyệt và hai con rồng chầu hai bên. Tiền tế có kết cấu vì nóc kiểu “chồng rường” với ba hàng cột trốn hình tròn, vì “chồng rường” được tạo bởi các dầm gỗ có độ dài thu dần chồng lên nhau tạo thành hình tam giác, các dầm đặt trực tiếp lên nhau hoặc có những đấu gỗ đệm. Chính điện có bộ khung gỗ gồm 04 hàng cột với 12 cột gỗ. Vì nóc có kết cấu kiểu “vì kèo” với bốn cột trốn (trụ lỏng) đầu tròn thót đáy tạo điểm nhấn trong không gian thờ tự nhỏ gọn. Các cột cái bên trong chính điện được vẽ hình rồng và sơn son thếp vàng; các đầu dư được những người thợ thủ công khéo léo, tỉ mỉ gọt giũa và chạm trổ hoa văn hình đầu rồng; đặt biệt kiến trúc gỗ theo kiểu “y môn”; hai bên là gian thờ tả ban và hữu ban. Những mảng chạm trổ và kiến trúc đã thể hiện sự tài hoa của người thợ thủ công và sự làm ăn phát đạt của đồng bào Hoa kiều lúc bấy giờ.

Chính điện Tự Phổ Minh Hương

 

Hằng năm, vào ngày 13/01 (Âm lịch) và ngày 24/6 (Âm lịch) Ban quản lý cùng bà con trong tổ dân phố 7 tổ chức lễ hội tại Tự Phổ Minh Hương. Ngoài ra, vào tiết thanh minh, Ban quản lý di tích chọn ngày tốt để tổ chức lễ hội. Những năm 1958, 1962, 1963 dân làng có tổ chức hát bội (diễn ra trong 3 ngày) vào dịp lễ hội, tuồng được chọn hát là cổ trang Trung Hoa “Tam quốc diễn nghĩa”, những năm sau này năm nào làm ăn phát đạt thì vào dịp lễ hội nhân dân tổ chức hát Bội.

Ngày 10/10/2008, UBND tỉnh Khánh Hòa ban hành Quyết định số 2503/QĐ-UBND xếp hạng di tích Tự Phổ Minh Hương là Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh.

                              Trần Thị Thanh Loan

Bài viết được đánh giá:
Tổng số đánh giá: 1
 

Tin khác

breaker
ĐÌNH XUÂN HÒA
Đình Xuân Hòa quay về hướng Nam. Toàn bộ kiến trúc đình nằm trên mặt bằng rộng 2.352m2, bao gồm các công trình kiến trúc như sau: Nghi môn, án phong, cột cờ, miếu Sơn Lâm chúa tướng, miếu Thủy Đức Thanh Quang, võ ca, chính điện, miếu Âm linh, miếu Thánh Nương (còn gọi là miếu Bà), miếu Tiền hiền, nhà bếp, nhà ăn.
ĐÌNH TÂN HƯNG
Đình Tân Hưng thuộc thôn Tân Hưng, xã Ninh Hưng, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa. Khi mới tạo lập đình được xây dựng bằng tranh tre, nứa lá tại gò Xương Trâu, gần sông Cây Chò. Đến năm 1924, nhân dân trong làng đóng góp công của dời ngôi đình về vị trí hiện nay trên một gò đất cao đầu làng. Đình thờ Thành Hoàng làng và các vị Tiền hiền, Hậu hiền - những người có công khai khẩn đất đai, quy dân lập ấp dựng lên xóm làng.
MIẾU VÕ ĐẾ
Võ Đế Miếu (thường gọi là Chùa Ông) toạ lạc tại thôn Văn Định, xã Ninh Phú và Thiên Hậu miếu (thường gọi là Chùa Bà) tọa lạc tại 338 Trần Quý Cáp, phường Ninh Hiệp. Vào năm 1814, được sự hưởng ứng của cộng đồng người Hoa gốc Quảng Đông, ông Đàm Thành An được giao quyền thành lập Bang hội.
QUỲNH PHỦ HỘI QUÁN
Quỳnh Phủ Hội Quán (tức Hội Quán Hải Nam) ở Ninh Hoà toạ lạc trên khu đất hình chữ nhật rộng trên hai mẫu ở đường Trần Quý Cáp. Đây là Hội quán có quy mô xây dựng và diện tích lớn nhất; đồng thời cũng là Hội quán mang tính tổng hợp nhất trong hệ thống Hội quán, chùa chiền của người Hoa ở Khánh Hòa.
TUỆ THÀNH HỘI QUÁN
Miếu Bà Thiên Hậu là di tích được hình thành sớm trên vùng đất Ninh Hòa, được thiết kế theo lối kiến trúc đặc trưng của người Hoa với hai chức năng vừa là nơi sinh hoạt tín ngưỡng thờ tự, vừa là hội quán hội họp của cộng đồng người Việt gốc Hoa ở Ninh Hòa.
ĐÌNH THẠNH DANH
Đình Thạnh Danh tọa lạc tại khu đất rộng nằm về hướng Đông Bắc của khu dân cư, thuộc phường Ninh Diêm, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa. Theo truyền khẩu của nhân dân địa phương thì đình Thạnh Danh có từ những năm cuối thế kỷ XVIII, đầu thế kỷ XIX. Lúc đầu đình được xây dựng bằng tranh tre, nứa lá: mái lợp tranh, tường chát đất.
ĐÌNH HẬU PHƯỚC
Đình Hậu Phước được dựng lên để thờ Thành Hoàng làng, Tiền Hiền, Thiên Y A Na, Nghĩa Từ, Thần Nông. Đình Hậu Phước còn lưu giữ 04 sắc phong do các vua triều Nguyễn ban tặng cho Thành Hoàng, gồm: Tự Đức (02 sắc), Đồng Khánh và Duy Tân.
ĐÌNH TUÂN THỪA
Đình Tuân Thừa tọa lạc tại thôn Tuân Thừa, xã Ninh Bình, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa. Căn cứ trên sắc phong còn lưu giữ của đình, sắc sớm nhất được ban tặng vào năm 1890 có thể đoán định đình được xây dựng khoảng giữa thế kỷ XIX. Đình Tuân Thừa thờ Thành Hoàng làng và phối thờ Đại càn Quốc gia Nam Hải, Ngũ hành Thần nữ, Tiền hiền, Hậu hiền, Tiên sư, Thổ công…
ĐÌNH PHONG THẠNH
Trong những cuộc di dân vào vùng đất Khánh Hòa, có một nhóm người gốc Bình Định đã định cư ở Suối Ré - tức làng Phong Thạnh ngày nay. Các vị tiền nhân đến khai hoang lập ấp, sinh sống ở đây đã xây dựng đình từ khi nào không ai trong làng còn nhớ rõ. Căn cứ vào sắc phong còn lưu giữ ở đình lâu đời nhất là sắc đời vua Thiệu Trị năm thứ 3 (năm 1843), có thể đoán định đình được xây dựng ....
ĐÌNH PHÚ THỌ
Đình Phú Thọ tọa lạc tại tổ dân phố Phú Thọ 3, phường Ninh Diêm, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hoà. Từ trung tâm thành phố Nha Trang theo quốc lộ 1A, đi về phía Bắc ....