Miếu Quan Thánh tọa lạc cạnh chợ Thành, thuộc thị trấn Diên Khánh, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa.
Miếu Quan Thánh do những người Việt gốc Hoa vùng Quảng Đông (Trung Quốc) sang sinh sống và làm ăn tại Diên Khánh xây dựng lên. Nơi định cư của người Hoa sớm nhất ở Diên Khánh là Thanh Minh (xã Diên Lạc), sau họ chuyển xuống khu vực Thành. Người Hoa ở thị trấn Diên Khánh đã xây dựng Hội quán Quảng Đông năm 1876 làm nơi sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng.
Miếu được dựng lên để thờ ngài Quan Thánh /Quan Công, tên thật là Quan Vân Trường sống vào đời nhà Hán – Trung Quốc, sau khi chết, ngài đã hiển Thánh; ngoài ra, di tích còn thờ Châu Xương và Quan Bình (Châu Xương là sơn tặc được Quan Công thu phục và trở thành đồ đệ giỏi, Quan Bình là con một người bạn của Quan Công, được Quan Công nhận làm con nuôi). Tất cả những người Hoa sinh sống ở các nước họ định cư, đều lập miếu (đền) thờ Quan Thánh.
Điện thờ miếu Quan Thánh
Trải qua thời gian tồn tại hơn một thế kỷ, di tích được trùng tu, gia cố vào các năm: năm 1943, ngày 13 tháng 3 năm Giáp Thân (1944) do Bang trưởng bang hội Quảng Đông là ông Trình Gia Biểu đứng ra điều hành việc tu tạo và lần thứ 3 trùng tu vào ngày tốt năm Kỷ Mùi (1979); lần thứ 4 vào năm 2007.
Miếu Quan Thánh được xây dựng trên một khuôn viên với tổng diện tích là 1.644,3m2. Từ ngoài vào trong, di tích bao gồm các công trình kiến trúc sau: Tam quan, lầu vọng nguyệt, Miếu, nhà Đông.
Cửa Miếu được thiết kế bằng đá
Cửa Miếu được thiết kế bằng đá; miếu gồm Tiền tế và Chánhh điện.
Tiền tế đặt 01 ban thờ Hội đồng, nơi này dùng để đấu giá đầu heo trong những ngày tổ chức lễ hội, trên khám thờ đặt nhiều đồ từ khí chủ yếu bằng đồng, hai bên tường treo nhiều hình ảnh người trong và ngoài Bang đóng góp tôn tạo miếu. Về kiến trúc được thiết kế một gian hai chái, tường hồi bít đốc.
Chánh điện có một khám thờ lớn bằng gỗ ở chính giữa, trong đặt tượng Quan Thánh, bên hữu là ban thờ Thần tài, bên tả là ban thờ Phúc Đức. Phía ngoài khám thờ Quan Thánh có 01 ban thờ lớn trên đặt nhiều đồ từ khí, chân đèn, lư hương, đỉnh đồng…
Hàng năm Miếu Quan Thánh tổ chức cúng vào 02 dịp lớn nhất là ngày 13/01 Âm lịch và ngày 13/05 Âm lịch. Bên cạnh những ngày đó, Miếu còn cúng vào các ngày rằm, mùng một.
Với những giá trị đặc sắc về kiến trúc, văn hóa, tín ngưỡng năm 2006, Miếu Quan Thánh được UBND tỉnh Khánh Hòa ban hành Quyết định số 1886/QĐ - UBND là di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh.
Nguyễn Thị Thúy Hằng
Quét mã QR để xem vị trí di tích tại đây: