MIẾU BÀ THÁNH MẪU

03/07/2018 00:00

Đọc tin

Miếu Bà Thánh Mẫu thuộc thôn Lạc Lợi, xã Diên Hòa, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa.
Miếu có nhiều tên gọi khác nhau, trong đó có tên gọi gắn với truyền thuyết: xung quanh ngôi miếu có nhiều cây cổ thụ, thỉnh thoảng dân làng thấy khu vực miếu sáng rực, nhất là những đêm diễn ra lễ hội, tại miếu bà con trong vùng thấy những những ánh sáng ngũ sắc từ hướng Am Chúa (Diên Điền) bay qua rồi giáng xuống chỗ miếu, sau đó bay qua Suối Đổ hoặc ngược lại, nên dân làng gọi đây là miếu Giáng, có nghĩa Thánh Mẫu Thiên Y giáng lâm vãn cảnh nơi đây. Năm 1881, sau khi trùng tu miếu các vị hào lão đặt tên gọi Tiên Chúa miếu, để chỉ Thánh Mẫu Thiên Y là vị Tiên chủ. Ngày nay, dân làng quen gọi là miếu Bà, là tên gọi ngắn gọn, thân thiết và gần gũi.

Theo sắc phong còn được lưu giữ của miếu Bà, từ thời vua Tự Đức năm thứ 5 (1852) phong cho Thiên Y A Na Thánh Mẫu: “nguyên tặng Hoằng huệ Phổ tế Linh cảm Diệu thông Mặc tướng Thượng đẳng thần .... đáng phong thêm, Hoằng huệ Phổ tế Linh Cảm Diệu thông Mặc tướng Trang huy Thượng đẳng thần và chuẩn cho thôn Lạc An, huyện Phước Điền phụng thờ thần như cũ”, như vậy miếu được xây dựng khoảng đầu thế kỷ XIX.

Trước đây, miếu được xây dựng theo hướng Tây. Hai lần vào năm 1968 và năm 2002, mưa bão làm đổ hai cây Đa cổ thụ hai bên miếu và làm sập hoàn toàn ngôi miếu. Sau đó, dân làng dựng lại miếu ở vị trí cũ và đổi hướng miếu quay theo hướng Bắc.

Miếu Bà Thánh Mẫu thờ Thiên Y A Na Thánh Mẫu, Đại càn quốc gia Nam Hải tứ vị, Nhị vị Thái tử, Nhị vị Nương Nương.

Ngày nay, miếu Bà còn gìn giữ các hoành phi, khám thờ, lư hương, chân đèn, mõ, chiêng, chuông gia trì, tiểu hồng chung, và sáu sắc phong của các vua triều Nguyễn ban, gồm:
- Hai sắc phong đời vua Tự Đức năm thứ 5(1852) phong cho Thiên Y A Na Thánh Mẫu và Đại càn quốc gia Nam Hải tứ vị;
- Sắc phong đời vua Tự Đức năm thứ 33 (1880) phong cho Thiên Y A Na Thánh Mẫu và Đại càn quốc gia Nam Hải tứ vị;
- Sắc phong đời vua Đồng Khánh năm thứ 2 (1887) phong cho Thiên Y A Na Thánh Mẫu và Đại càn quốc gia Nam Hải tứ vị;
- Sắc phong đời vua Duy Tân năm thứ 3 (1909) phong cho Thiên Y A Na Thánh Mẫu và Đại càn quốc gia Nam Hải tứ vị;
- Sắc phong đời vua Khải Định năm thứ 9 (1924) phong cho Đại càn quốc gia Nam Hải tứ vị và Thiên Y A Na Thánh Mẫu.
Từ ngoài nhìn vào di tích có các hạng mục công trình: Nghi môn, Án phong và cột cờ, sân miếu, miếu Thiên Y.
Miếu Bà Thánh Mẫu được trang trí khá đẹp, tuy ngôi miếu cổ không còn và được dựng lại bằng vật liệu bê tông cốt sắt nhưng dân làng vẫn giữ lại những đường nét hoa văn trang trí truyền thống: hệ mái có cổ lầu, trên các bờ nóc, bờ dải, cổ lầu gắn các hoa văn trang trí hình rồng, cá chép, nghê, rùa, long mã … thể hiện những mong muốn của dân làng Lạc Lợi bao đời cầu cho cuộc sống bình yên, no đủ và con cháu học hành đỗ đạt nên người để góp phần dựng xây quê hương đất nước.

Theo truyền thống hàng năm lễ hội miếu Bà Thánh Mẫu diễn ra vào dịp Thanh Minh, một ngày trong khoảng tháng 2 hoặc 3 âm lịch, năm nào dân làng làm ăn được mùa, phát đạt, mới tổ chức hát bội. Lúc đó, lễ hội sẽ kéo dài trong hai đến ba ngày và có các trò chơi dân gian như: đập niêu đất, nhảy ba bố, đi xe đạp chậm... Trước đây, sắc phong của miếu được cất giữ ở đình Lạc Lợi cạnh miếu nên có lễ rước sắc. Ngoài ra, vào các ngày vía Bà: mồng 8, 18 và 28 Âm lịch hàng tháng một số bà con trong thôn tập trung về miếu tụng kinh văn Thiên Y A Na.

Ghi nhận những giá trị lịch sử và văn hóa của miếu Bà Thánh Mẫu, UBND tỉnh Khánh Hòa ra quyết định Số 3422/QĐ-UBND ngày 30/12/2010, xếp hạng cấp tỉnh cho di tích

Nguyễn Thị Hồng Tâm

Quét mã QR để xem vị trí di tích tại đây:

Bài viết được đánh giá:

Tổng số đánh giá:

Tin khác

ĐÌNH PHÚ THỌ

Đình Phú Thọ tọa lạc tại tổ dân phố Phú Thọ 3, phường Ninh Diêm, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hoà. Từ trung tâm thành phố Nha Trang theo quốc lộ 1A, đi về phía Bắc ....

ĐÌNH ĐIỀM TỊNH

Đình Điềm Tịnh ra đời, tồn tại gắn liền với những lần thay đổi mảnh đất và con người làng Điềm Tịnh ngày nay. Thuở mới lập, làng có tên là Xuân An xã; đến triều vua Thiệu Trị, làng đổi tên là làng Điềm An; sau đó, làng lại tiếp tục đổi thành làng An Thạch Đông; sau một thời gian đổi thành làng Điềm Tĩnh; đến triều vua Tự Đức, làng có tên gọi là làng Điềm Tịnh[1].

ĐÌNH TRÀ LONG

Đình Trà Long khởi dựng khoảng nửa đầu thế kỷ XIX, ở Đồng Lác, là nơi người dân đến khai hoang phát nương làm rẫy. Lúc đó, đình được dựng bằng tranh tre, nứa lá. Sau một thời gian, làng xóm phát triển và dân cư tập trung đông đúc ở khu vực Ba Ngòi, cùng lúc đình bị xuống cấp nên dân làng dời đình về khu đất gần bờ biển (xóm Trà Long cũ – phía nam cầu Trà Long hiện nay).

TRỤ SỞ UỶ BAN NHÂN DÂN CÁCH MẠNG LÂM THỜI HUYỆN BA NGÒI

Di tích Trụ sở UBND Cách mạng lâm thời huyện Ba Ngòi ngày nay thuộc tổ dân phố Xóm Cồn, phường Cam Linh, thành phố Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa. Công trình kiến trúc này đã được xây dựng từ những năm 30 của thế kỷ XX và trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm của lịch sử cách mạng đấu tranh dành độc lập dân tộc của nhân dân ta. Trải qua thời gian, cùng với sự bào mòn của thiên nhiên và ảnh hưởng trong quá trình sử dụng nên di tích chỉ còn công trình kiến trúc tương đối nguyên vẹn.

ĐÌNH PHONG THẠNH

Trong những cuộc di dân vào vùng đất Khánh Hòa, có một nhóm người gốc Bình Định đã định cư ở Suối Ré - tức làng Phong Thạnh ngày nay. Các vị tiền nhân đến khai hoang lập ấp, sinh sống ở đây đã xây dựng đình từ khi nào không ai trong làng còn nhớ rõ. Căn cứ vào sắc phong còn lưu giữ ở đình lâu đời nhất là sắc đời vua Thiệu Trị năm thứ 3 (năm 1843), có thể đoán định đình được xây dựng ....

ĐÌNH SƠN THẠNH

Đình làng Sơn Thạnh còn có tên gọi khác là đình Lễ Thạnh. Do trước kia Đình Sơn Thạnh thuộc làng Lễ Thạnh; năm 1969, dân làng Lễ Thạnh dời lên thôn Cẩm Sơn, hai thôn Cẩm Sơn và Lễ Thạnh đổi tên thành thôn Sơn Thạnh và đình Lễ Thạnh đổi tên thành Đình Sơn Thạnh từ đó đến nay.

ĐÌNH BÍCH ĐẦM

Bích Đầm đổi tên là Biển Hải, sau năm 1954 làng đổi tên là ấp Bích Đầm, tới năm 1975 đổi tên là khóm Bích Đầm, phường Vĩnh Nguyên, quận 2, thị xã Nha Trang. Hiện nay, là tổ dân phố Bích Đầm, phường Vĩnh Nguyên, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa.

ĐÌNH PHƯỚC THẠNH

Theo khẩu truyền đình Phước Thạnh có từ trước khi khởi nghĩa Tây Sơn (1771 – 1795) , khoảng niên đại vào giữa thế kỷ XVIII. Ngày đó, đình được dựng lên bằng tranh tre, nứa lá để thờ bà Mẹ xứ sở -Thiên Y A Na Diễn Ngọc Phi và thờ Bổn cảnh Thành Hoàng. Xưa kia, khu vực này thuộc thôn Dinh Thành, nay thuộc tổ 13, thị trấn Diên Khánh, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa.

ĐÌNH VĨNH XUÂN

Đình Vĩnh Xuân trước đây là miếu thờ Thiên Y A Na, tồn tại lâu đời trên mảnh đất Vĩnh Xuân, Vĩnh Thái, đã trải qua nhiều thăng trầm cùng cuộc sống của người dân làng Vĩnh Xuân. Xưa kia, nơi đây chỉ là một gò đất cao, có vài nóc nhà tranh tre và người dân địa phương đã dựng lên một ngôi miếu nhỏ bằng tranh tre, nứa lá để thờ Thiên Y A Na, thổ địa với mong muốn phù hộ cho dân làng làm ăn sinh sống.