Căn cứ cách mạng Hòn Dù là một quần thể núi non trùng điệp thuộc xã Khánh Trung, một phần xã Khánh Nam, xã Khánh Thượng, huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa.

Hòn Dù là tên ngọn núi cao nhất thuộc dãy núi trên với độ cao: Hòn Dù Đại là 1.292m, Hòn Nhọn 1.092m, Hòn Dù Tiểu 1.000m, Hòn Sả 216m và Hòn Mưa 602m. Trong cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ xâm lược, khu vực Hòn Dù được chọn làm nơi đóng quân cho các cơ quan đầu não của tỉnh Khánh Hòa và huyện Khánh Vĩnh, là con đường giao thông, liên lạc, hành lang chiến lược Bắc Nam của liên khu và Trung ương.

Các ngọn núi trên có nhiều hang động, gộp đá và còn là khu rừng nguyên sinh với nhiều cây cổ thụ lớn. Trên sườn núi có nhiều dòng suối nhỏ chảy về các thôn A Xây, Suối Lách, Suối Cá … như Suối Ngang, Suối Ka giang, Tà Kang, Suối Lao. Các con suối trên chảy ra hai con sông lớn của huyện Khánh Vĩnh là Sông Giang và Sông Cái.

Xung quanh Hòn Dù là vùng dân cư, phần lớn là người dân tộc Raglai. Từ đây theo đường rừng có thể liên lạc thuận tiện với các tỉnh phía tây như Lâm Đồng, Đắc Lắc và các vùng trong tỉnh như huyện Khánh Sơn, Ninh Hòa, Diên Khánh.

Từ những đặc điểm nêu trên, Hòn Dù hội tụ đủ các yếu tố để trở thành một trong những căn cứ cách mạng lớn của tỉnh Khánh Hòa trong cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ xâm lược giai đoạn (1945 – 1975)

Căn cứ cách mạng Hòn Dù là một trong những căn cứ kháng chiến lớn của quân và dân Khánh Hòa trong suốt hai cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược (1945 – 1975 ); đã chứng kiến và ghi dấu biết bao sự kiện lịch sử vẻ vang của Đảng và chính quyền cách mạng huyện Khánh Vĩnh nói riêng và tỉnh Khánh Hòa nói chung. Từ các cuộc họp quan trọng của Tỉnh ủy, Huyện ủy cho đến các cuộc đấu tranh anh dũng của biết bao đồng chí cách mạng khắp mọi miền đất nước cùng với đồng bào miền núi Khánh Vĩnh.

Từ khi được chọn làm căn cứ kháng chiến của quân và dân Khánh Hòa, căn cứ cách mạng Hòn Dù đóng một vai trò đặc biệt quan trọng trong việc gây dựng và phát triển phong trào cách mạng đối với đồng bào các dân tộc miền núi Khánh Hòa, giúp đồng bào tin tưởng và đi theo con đường cách mạng mà Đảng và Bác Hồ đã lựa chọn.

Căn cứ cách mạng Hòn Dù không chỉ là niềm tự hào của đồng bào các dân tộc miền núi Khánh Vĩnh mà còn là biểu tượng tinh thần ý chí chiến đấu tuyệt vời của toàn thể đồng bào, chiến sĩ tỉnh Khánh Hòa.

Ngày nay toàn thể Nhân dân tỉnh Khánh Hòa, đặc biệt là những người từng gắn bó trực tiếp với căn cứ cách mạng trong suốt 2 cuộc kháng chiến đang ra sức giữ gìn và giáo dục thành quả cách mạng đã giành được cho lớp người hôm nay và con cháu mai sau.

Với ý nghĩa như vậy, năm 2008, UBND tỉnh Khánh Hòa xếp hạng Căn cứ cách mạng Hòn Dù là Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh.

 Hoàng Quý

Quét mã QR để xem vị trí di tích tại đây: