Đình Phong Thạnh tọa lạc tại thôn Phong Thạnh, xã Ninh Lộc, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa. Từ trung tâm thành phố Nha Trang theo quốc lộ 1A, đi về phía Bắc khoảng 25km tới chợ Ninh Lộc, rẽ trái đi theo đường bê tông liên thôn khoảng 500m tới ngã ba thôn Phong Thạnh, rẽ trái khoảng 200m tới di tích.
Trong những cuộc di dân vào vùng đất Khánh Hòa, có một nhóm người gốc Bình Định đã định cư ở Suối Ré - tức làng Phong Thạnh ngày nay. Các vị tiền nhân đến khai hoang lập ấp, sinh sống ở đây đã xây dựng đình từ khi nào không ai trong làng còn nhớ rõ. Căn cứ vào sắc phong còn lưu giữ ở đình lâu đời nhất là sắc đời vua Thiệu Trị năm thứ 3 (năm 1843), có thể đoán định đình được xây dựng trước năm 1843 (khoảng đầu thế kỷ XIX). Ban đầu đình xây dựng tại Gò Trưởng, bằng tranh, tre, vách đất; địa điểm xây dựng đình về hướng Tây, cách xa làng xóm và khu vực có nhiều thú dữ, rất khó khăn cho việc đi lại cúng tế nên dân làng đã chuyển đình về xây dựng tại đồng Cây Tín (nay là Gò Đình) và dựng như ban đầu. Vào khoảng năm 1932 đình bị cháy nên dân làng xây dựng lại ngôi đình tại địa điểm hiện nay.
Trải qua thời gian, đình đã được tu bổ một số lần
- Năm 1993, trùng tu Chính điện.
- Năm 2002, tôn tạo nhà Khách.
- Năm 2005, tôn tạo nhà Trù.
Đình có bố cục mặt bằng tổng thể như sau: Nghi môn, Án phong, Trụ cờ, miếu Âm hồn, miếu Sơn lâm Chúa tướng, Tiền tế và Chính điện, nhà Khách, nhà Trù.

Mặt bằng tổng thể của Đình Phong Thạnh

Đình Phong Thạnh thờ Thành Hoàng, Dương Oa Thần Nữ, Tiền hiền, Sơn lâm, Chúa tướng… Đình Phong Thạnh còn lưu giữ được 09 Sắc phong do các vua triều Nguyễn ban tặng: 07 sắc (cho) Dương Oa Thần Nữ, 02 Sắc (cho) Thành Hoàng Bổn Cảnh.
- Sắc phong Thiệu Trị năm thứ 03 (1843) Sắc (cho) Dương Oa Thần Nữ.
- Sắc phong Thiệu Trị năm thứ 03 (1843) Sắc (cho) Dương Oa.Thần Nữ.
- Sắc phong Tự Đức năm thứ 03 (1850) Sắc (cho) Dương Oa Thần Nữ.
- Sắc phong Tự Đức năm thứ 33 (1880) Sắc (cho) Dương Oa Thần Nữ.
- Sắc phong Đồng Khánh năm thứ 02 (1887) Sắc (cho) Dương Oa Thần Nữ.
- Sắc phong Duy Tân năm thứ 03 (1909) Sắc (cho) Dương Oa Thần Nữ.
- Sắc phong Khải Định năm thứ 09 (1924) Sắc (cho) Dương Oa Thần Nữ.
- Sắc phong Duy Tân năm thứ 05 (1911) Sắc (cho) Thành Hoàng Bổn Cảnh.
- Sắc phong Khải Định năm thứ 09 (1924) Sắc (cho) Thành Hoàng Bổn Cảnh.
Đình nằm trong khuôn viên rộng rãi, có cảnh quan thiên nhiên đẹp. Đại đình gồm Tiền tế và Chính điện; trên hệ mái đắp nổi dòng chữ Hán Nôm: (亭  豐 盛 - Đình Phong Thạnh), phía trên đỉnh mái trang trí hoa văn “Lưỡng Long chầu Nhật”, trên đỉnh hai trụ lớn gắn hình nghê; trên trụ hiên viết cặp câu đối bằng chữ Hán Nôm ghép từ tên đình:
Phiên âm:
Phong lưu đức hậu cổ lai thành cộng tạo,
Thạnh cảnh phương danh kim thị đắc hòa ca.
Dịch nghĩa:
Phong lưu đức độ xưa nay nên tạo hóa,
Thạnh vượng tiếng thơm hiện tại rất ngợi ca.
Đình Phong Thạnh có hệ thống kết cấu kiến trúc bằng gỗ còn được bảo lưu tương đối nguyên vẹn, các hoa văn trang trí được điêu khắc sắc sảo, tinh tế.
Chính điện được hình thành từ hai bộ vì và hai cột ở giữa, thay thế hai cột quân là bức tường chịu lực. Vì nóc kết cấu theo kiểu vì kèo; hai kẻ dài gác chéo nhau theo chiều dốc mặt mái, ăn mộng với nhau ở đỉnh vì, rồi chạy dài xuống bức tường. Liên kết hai bộ vì là các xà dọc tạo nên một kết cấu khung gỗ vững chắc. Kết cấu kiến trúc được hình thành từ sự liên kết của bộ khung gỗ và hệ thống tường bao. Trong kết cấu khung gỗ, bộ vì là yếu tố cơ bản, là sự liên kết tất cả các cấu kiện, nó vừa là kết cấu chịu lực, nâng đỡ mái lại vừa là hệ thống cấu thành không gian của ngôi nhà.
Hai bên Đại đình là nhà Đông và nhà Tây có kết cấu kiến trúc giống nhau, mái lợp ngói tây, bên trong không có hệ thống cột, vì, kèo, hệ mái gác lên bức tường và có các công trình phụ khác.
Hàng năm, đình Phong Thạnh được tổ chức lễ hội vào ngày 17 và 18 tháng 3 (Âm lịch). Ngoài ra, Ban quản lý di tích còn tổ chức lễ tạ Thần ân vào ngày 22 và 23 tháng Chạp hàng năm.
Đình Phong Thạnh được UBND tỉnh Khánh Hòa xếp hạng di tích cấp tỉnh tại Quyết định số 2638/QĐ-UBND, ngày 14/10/2010, thuộc loại hình di tích kiến trúc nghệ thuật.
Một số hình ảnh hoa văn trang trí của Đình Phong Thạnh:

Bá Trung Toản

Quét mã QR để xem vị trí di tích tại đây: