Đình Long Hòa thuộc thôn Long Hòa, xã Vạn Long, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa (xưa là một phần đất của Phú Hòa xã, thuộc tổng Hạ, huyện Quảng Phước, phủ Bình Hòa) [1].Nằm cách Trung tâm thành phố Nha Trang 73 km về hướng bắc.
Đình Long Hòa còn có tên gọi khác đình Hương Thạnh, đình Long Thạnh, được xây dựng trước năm 1859, để thờ Bản Cảnh Thành Hoàng và phối thờ các vị thần phù trợ khác.
Đình ban đầu được làm đơn giản với nguyên vật liệu tại chỗ như tre, nứa, mái lá ở khu đất mà tục danh gọi là đất Gò Đình. Trải qua gần hai thế kỷ, với khí hậu khắc nghiệt của làng ven biển và ảnh hưởng của các cuộc chiến tranh tàn phá, để có một ngôi đình nguyên gốc cổ kính như ngày nay là nhờ công sức tập thể bà con trong làng qua những lần tu bổ, tôn tạo di tích:
- Năm Tự Đức thứ 25 (1873), do nhiều yếu tố ảnh hưởng nhân dân chuyển Đình về giữa làng (vị trí ngày nay ngôi đình tọa lạc).
- Năm 1889, nhân dân trùng tu lại tiền tế, chánh điện, nhà tây, nhà đông, miếu Thiên Y, miếu Âm hồn và án phong;
- Năm 1916, nhân dân tu bổ Cổ lầu.
- Năm 1940, 1994 đại tu bổ Đình.
- Năm 1997, tôn tạo hàng rào quanh đình.
Mặt bằng tổng thể đình Long Hòa
Đình Long Hòa tọa lạc trên một khu đất giữa thôn, có địa thế đẹp, dưới tán cây me cổ thụ, với diện tích 1.086m2 , mặt đình hướng Đông Nam.
Các hạng mục, công trình được bố cục như sau: Nghi môn, án phong, sân, tiền tế, chính điện, nhà đông, nhà tây, miếu Âm hồn, Cô hồn và miếu Sơn lâm.
Di tích kiến trúc nghệ thuật đình Long Hòa không chỉ mang nét đẹp thẩm mỹ, mà còn ẩn chứa nhiều giá trị lịch sử, văn hóa to lớn ở những di sản vật thể và phi vật thể như: 02 sắc phong các vua triều Nguyễn ban gồm Tự Đức năm thứ 12 (1859) và Duy Tân năm thứ 3(1909) đều phong cho Bản Cảnh Thành Hoàng, hoành phi, cặp liễn đối gỗ, khám thờ thần, long đình, đôi lọng, chiêng, trống, sọ ông Hổ… Đặc biệt, lễ hội truyền thống hàng năm được tổ chức vào ngày tốt tháng Hai âm lịch; trong đó, hội tụ nhiều giá trị văn hóa phi vật thể, các nghi thức cúng lễ, văn tế, nhạc tế, trang phục tế, lễ vật, hát bội ...
Đình Long Hòa được khởi dựng khoảng đầu thế kỷ XIX, do nhu cầu tín ngưỡng của nhân dân. Suốt gần hai thế kỷ tồn tại, đình Long Hòa đã đi vào tiềm thức của mỗi người dân. Với vẻ đẹp cổ kính về kiến trúc nghệ thuật được các nghệ nhân sáng tạo và được lưu giữ tại đây, đã để lại cho thế hệ hậu bối chúng ta một cái nhìn trọn vẹn về kiến trúc đình làng ở Khánh Hòa đầu thế kỷ XIX. Chính vì những giá trị tiêu biểu trên, di tích đã được UBND tỉnh Khánh Hòa ban hành Quyết định số 1890/QĐ-UBND, ngày 06/11/2006 xếp hạng là Di tích cấp tỉnh.
Nguyễn Chí Khải
[1] Nguyễn Đình Đầu dịch, (1997), Nghiên cứu địa bạ triều Nguyễn Khánh Hòa, NXB TP Hồ Chí Minh.
Quét mã QR để xem vị trí di tích tại đây:
