Đình Thạnh Mỹ tọa lạc tại thôn Thạnh Mỹ, xã Ninh Quang, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hoà.
Các vị tiền nhân muốn nhân dân có cuộc sống hưng thịnh, tốt đẹp nên đặt tên thôn là Thạnh Mỹ và tên đình được gọi theo tên thôn, “Thạnh Mỹ” mang ý nghĩa “những điều hưng thịnh tốt đẹp” cho dân làng.
Căn cứ trên sắc phong sớm nhất mà đình Thạnh Mỹ được vua Tự Đức ban tặng vào năm 1852, có thể đình Thạnh Mỹ có niên đại xây dựng khoảng nửa đầu thế kỷ XIX.
Từ khi khởi dựng tới nay, đình Thạnh Mỹ đã trải qua những lần trùng tu, tôn tạo như sau:
- Năm 1964, đại trùng tu toàn bộ ngôi đình.
- Năm 2003, xây dựng nhà khách.
- Năm 2009, sơn vẽ lại toàn bộ ngôi đình.
Đình Thạnh Mỹ thờ Thành Hoàng làng, Tiền hiền, Hậu hiền...
Đình Thạnh Mỹ hiện còn bảo lưu được 05 sắc phong của các đời vua triều Nguyễn ban tặng:
- Sắc phong Tự Đức năm thứ 05 (1852) ban cho Bổn Cảnh Thành Hoàng.
- Sắc phong Tự Đức năm thứ 33 (1880) ban cho Bổn Cảnh Thành Hoàng.
- Sắc phong Đồng Khánh năm thứ 02(1887) ban cho Bổn Cảnh Thành Hoàng.
- Sắc phong Duy Tân năm thứ 03 (1909) ban cho Bổn Cảnh Thành Hoàng.
- Sắc phong Khải Định năm thứ 09 (1924) ban cho Bổn Cảnh Thành Hoàng.
Bố cục của ngôi đình gồm: Nghi môn, án phong, miếu Âm linh, miếu Sơn Lâm, đại đình, nhà Tiền hiền, nhà đông, nhà bếp, nhà khách.
Đình Thạnh Mỹ quay theo hướng Đông, nằm trong khuôn viên đất với tổng diện tích: 1.240 m2. Đình được xây dựng theo kết cấu kiểu “Tam Sơn” với chính điện ở giữa cao hơn, hai bên là nhà Đông và nhà Tây.
Trên cột hiên viết câu đối bằng chữ Hán Nôm được ghép ghép từ tên đình:
Phiên âm:
Thạnh hỹ qui mô trùng chỉnh cựu cơ tăng củng cố,
Mỹ tai luân hoán chấn hưng tân thức tráng quan chiêm.
Dịch nghĩa:
Thạnh vậy quy mô, nền cũ tạo tôn thêm vững chắc,
Đẹp thay rực rỡ, chấn hưng phép mới rộng quan chiêm.
Hàng năm đình Thạnh Mỹ được tổ chức lễ hội trong hai ngày từ ngày 29 đến ngày 30/02 âm lịch.
Năm 2010, đình Thạnh Mỹ được UBND tỉnh Khánh Hòa công nhận là Di tích cấp tỉnh, tại Quyết định số: 2633/QĐ-UBND ngày 14/10/2010.
Bá Trung Toản