Chùa Bảo Long tọa lạc tại thôn Thuận Mỹ, xã Ninh Quang, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa.
Ngôi chùa được xây dựng từ trước thế kỷ XVIII. Tổ khai sơn chùa Bảo Long là Đạt Chiếu, hiệu Thiệt Quang thuộc dòng Lâm tế Chánh tông đời thứ 38. Thầy di cư vào vùng đất Ninh Hòa, rồi dừng chân tại đây và cất một am nhỏ lấy tên là Bửu Long Tự. Năm 1780, ông Nguyễn Văn Quy di cư vào Nam khi đến vùng đất này đã chọn nơi đây làm quê hương sinh sống, ông cùng với ông Huỳnh Văn Nhiên khai khẩn đất đai và là những người hộ trì đắc lực cho Hòa thượng khai sơn chùa Bửu Long.
Hòa Thượng Thiệt Quang tu hành được một thời gian rồi viên tịch, người kế thừa là Hòa Thượng Như Châu. Trong thời gian làm trụ trì ông cho đúc Đại hồng chung vào ngày 18/2/1808 (tức năm Mậu Thìn), trên Đại hồng chung có khắc chữ Hán Nôm được phiên âm như sau:
Mậu Thìn niên nhị nguyệt thập bát nhật cát giả Bình Hòa phủ Tân Định huyện Trung tổng Mỹ Hoa xã Bảo Long tự trụ trì tăng thượng Như hạ Châu
Thổ công Huỳnh Văn Nhiên; Tiền hiền Cai cơ Nguyễn Văn Long; hương trưởng Đặng Văn Thị bổn xã quan chức…đại tiểu đẳng hòa thập phương đồng chú chung.
Dịch nghĩa:
Ngày 18 tháng 2 năm Mậu Thìn, thầy Như Châu trụ trì chùa Bảo Long, xã Mĩ Hoa, tổng Trung, huyện Tân Định, phủ Bình Hòa.
Huỳnh Văn Nhiên; Tiền Hiền Cai cơ Nguyễn Văn Long; hương trưởng Đặng Văn Thị, các quan chức bổn xã lớn nhỏ, cùng thập phương cùng đúc chuông.
Chùa Bảo Long thờ Thích Ca Mâu Ni, A Di Đà, Quan Âm, Địa Tạng, Quan Công, Châu Xương, Quan Bình, Hộ Pháp…
Chùa Bảo Long đã trải qua những lần tu bổ :
- Năm 1953 và 1988, đại tu bổ chính điện.
- Năm 1999, xây dựng lại chính điện, mái lợp ngói tây.
- Năm 2008, xây dựng nhà hậu tổ.
- Năm 2012, xây dựng nhà đông, nhà linh.
- Năm 2013, xây dựng Tượng phật A Di Đà.
Chùa có bố cục mặt bằng tổng thể như sau : Nghi môn, miếu Thiên Y A Na, Tượng Quan Âm, chính điện, nhà hậu tổ, nhà tăng, nhà đông, nhà linh.
Chùa Bảo Long quay theo hướng Nam, tọa lạc trên khu đất bằng phẳng, tổng diện tích 7.600 m2.
Hàng năm, chùa Bảo Long được tổ chức lễ Phật Đản và lễ Vu lan vào ngày Rằm tháng Giêng và tháng Bảy âm lịch. Ngoài ra, Chùa Bảo Long còn cúng lễ các ngày vía Quan âm (ngày 19/2, 19/6 âm lịch), kỵ tổ khai sơn (ngày 17/12 âm lịch), vía Phật thành đạo (ngày 8/12 âm lịch).
Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, cùng với phong trào khởi nghĩa trong cả nước, làn sóng đấu tranh của nhân dân thôn Thuận Mỹ, xã Vạn Thắng (xã Ninh Quang ngày nay) càng ngày càng mạnh mẽ, nhiều cơ sở mật của Việt Minh được hình thành, chùa Bảo Long là một trong số đó. Sau chùa, góc Đông Bắc có một cái giếng, trước đây là hai hầm bí mật, nơi trú ẩn, cất dấu lương thực, thực phẩm, đạn dược của các chiến sĩ cách mạng.
Trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, chính quyền cách mạng đã khôi phục lại cơ sở cách mạng bí mật này từ thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp. Phụ trách cơ sở bí mật này là đồng chí Đinh Vui - Tổ trưởng hoạt động ở khu vực Ninh Hưng và Ninh Quang ngày nay và cũng là người giác ngộ hai người cháu là ông Đinh Hòa Khánh và bà Đinh Thị Đỗ tham gia hoạt động cách mạng.
Năm 2008, UBND tỉnh Khánh Hòa xếp hạng Chùa Bảo Long là Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh, tại quyết định số: 704/QĐ-UBND, ngày 19/3/2008.
Bá Trung Toản
Quét mã QR để xem vị trí di tích tại đây:
