Đình Phú Hoà
Đình Phú Hòa tọa lạc tại thôn Phú Hòa, xã Ninh Quang, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa.
Làng Phú Hòa được hình thành trong khoảng thời gian từ năm 1653 – 1687, các bậc Tiền hiền theo chân chúa Nguyễn vào Nam khai hoang, lập ấp và sinh sống ở đây. Đình được khởi dựng vào năm Qúy Hợi (1803). Lúc bấy giờ đình xây dựng đơn sơ, mái lợp tranh, vách đất. Đến năm Giáp Tuất (1934), dân làng xây dựng lại như hiện nay. Trên xà chính điện còn khắc dòng chữ Hán Nôm: (甲 戌 年 七 月 造 - Giáp Tuất niên thất nguyệt tạo) dịch nghĩa: tháng 7 năm Giáp Tuất tạo dựng, điều này cho thấy đình được xây dựng lại vào năm Giáp Tuất.
* Từ khi hình thành cho tới nay, đình Phú Hòa đã trải qua những lần trùng tu, tôn tạo như sau:
- Năm 1934, dân làng xây dựng lại đình bằng gạch, xi măng…
- Năm 1993, quét vôi toàn bộ ngôi đình và sơn vẽ hoa văn trang trí.
- Năm 1999, tu sửa nhà Tiền hiền; thay toàn bộ ngói vảy cá bằng ngói xi măng.
Đình Phú Hoà thờ Thành Hoàng, Tiền hiền, Hậu hiền…
Đình Phú Hòa còn lưu giữ được 05 sắc phong của các đời vua Triều Nguyễn ban tặng phong cho Thành Hoàng làng:
- Sắc phong vua Tự Đức thứ 5 (1852) phong cho Bổn Cảnh Thành Hoàng;
- Sắc phong vua Tự Đức thứ 33 (1880) phong cho Bổn Cảnh Thành Hoàng;
- Sắc phong vua Đồng Khánh thứ 2 (1887) phong cho Bổn Cảnh Thành Hoàng;
- Sắc phong vua Duy Tân thứ 3 (1909) phong cho Bổn Cảnh Thành Hoàng;
- Sắc phong vua Khải Định thứ 9 (1924) phong cho Bổn Cảnh Thành Hoàng.
Tháng 02 năm Tự Đức thứ 21 (1868), vua Tự Đức đã ban tặng cho đình làng Phú Hòa bốn chữ Hán Nôm: (風 可 俗 善 - Thiện Tục Khả Phong). Điều này chứng tỏ vào thời điểm bấy giờ, đình làng Phú Hòa có một vai trò hết sức quan trọng trong đời sống tinh thần của cộng đồng cư dân làng Phú Hòa.
Đình Phú Hòa quay theo hướng Tây, nằm trong khuôn viên đất với tổng diện tích: 1.410 m2. Di tích gồm các công trình hạng mục như sau: Nghi môn, trụ cờ, miếu Thành Hoàng, miếu Sơn lâm, đại đình, nhà Tiền hiền, nhà trù.
Trrên cột hiên viết cặp câu đối bằng chữ Hán Nôm có hai chữ đầu được ghép thành tên đình:
Phiên âm:
Phú quý vinh hoa thần lưu phúc,
Hoà đồng mỹ tục tứ thời xuân.
Dịch nghĩa:
Phú quý vinh hoa thần lưu phúc,
Hoà đồng mỹ tục bốn mùa xuân.
Điểm nổi bật của ngôi đình là hệ thống kết cấu khung gỗ còn được bảo lưu tương đối nguyên vẹn, các kiến trúc, điêu khắc, thể hiện cảnh sắc thiên nhiên giàu tính dân gian và sinh động.
Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp và Mỹ, đình Phú Hòa là nơi diễn ra một số sự kiện lịch sử của địa phương. Đình Phú Hòa còn là nơi bỏ phiếu bầu cử Quốc hội vào ngày 6/01/1946, của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Hàng năm, đình Phú Hòa tổ chức lễ hội vào ngày 9 và 10 tháng 03 âm lịch.
Ghi nhận những giá trị tiêu biểu về lịch sử và văn hóa, đình Phú Hòa được UBND tỉnh xếp hạng Di tích cấp tỉnh tại quyết định số 1889/QĐ-UBND, ngày 6/11/2006.
Bá Trung Toản
Quét mã QR để xem vị trí di tích tại đây:
