Hotline: (0258) 3813 758

ĐÌNH - LĂNG TRƯỜNG TÂY

03/11/2020 00:00        
Đọc tin

Đình – lăng Trường Tây có địa chỉ số 73, đường Trần Phú, thuộc tổ dân phố Tây Hải, phường Vĩnh Nguyên, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hoà. Từ đầu đường Trần Phú đi về cuối đường, đến Cầu Đá (Chụt), gần dốc Biệt thự Cầu Đá, nhìn về bên trái là thấy đình – lăng Trường Tây. Có thể đi đến di tích bằng các phương tiện giao thông đường bộ và đường biển.

Hò bá trạo

Đình làng Trường Tây không giống như những đình làng nông nghiệp khác ở Nha Trang, do người dân trong làng chủ yếu sống bằng nghề đánh bắt hải sản, nên ngoài việc thờ Thành hoàng họ còn thờ Ông Nam Hải. Vị trí đình - lăng hiện nay vốn là lăng Ông, còn đình Trường Tây ngày ấy nằm cạnh mỏm núi Chụt, góc đường đi về Cửa Bé[1]. Năm 1943, quân đội Nhật trong quá trình xây dựng sân bay Nha Trang đã bắn mìn lấy đá ở hòn Chụt (còn gọi núi Cảnh Long). Sự rung chuyển của đất đá đã làm cho đình Trường Tây vốn xuống cấp đã có nguy cơ sụp đổ. Trước tình hình như vậy, các cụ bô lão trong làng bàn bạc theo hai hướng, một là dời đình về bầu ông Hàn[2], hai là dời về lăng Ông và họ quyết định dời đình về lăng Ông để thuận tiện trong việc thờ cúng. Năm 1958, đình – lăng Trường Tây được xây dựng lại, nằm trong một khuôn viên và không gian thờ tự.

Đình – lăng Trường Tây có đặc điểm riêng không giống như nhiều di tích khác, đó là có hai cổng, thể hiện đặc thù của di tích: cổng tây là nghi môn của đình và cổng đông là nghi môn của lăng. Tuy nhiên, tiền tế và chính điện được quay hướng Đông, hướng chính của lăng Ông. Đình – lăng được xây dựng trong khuôn viên rộng 602,10 m2, lợp ngói tây, hệ mái có cổ lầu, kết hợp cùng những hoa văn hình rồng, phượng đắp nổi tạo nên những đường nét cổ kính cho di tích.
Từ năm 1958 đến nay đình đã trải qua một số lần trùng tu, tôn tạo:
- Năm 1997, do mở rộng đường Trần Phú, đình – lăng đã bị mất một phần đất nên phải lùi cổng phía Tây vào và xây mới nghi môn, dời nhà Tiền hiền ra vị trí hiện nay.
- Năm 2003, xây lại võ ca.
- Năm 2006, xây miếu Âm hồn, lập bàn thờ Tả ban và Hữu ban trong nhà Tiền hiền và lợp lại ngói ở đại đình.
Từ hướng Đông nhìn vào di tích có các hạng mục công trình sau: Nghi môn và tường bao, án phong, võ ca, đại đình (lăng), Tiền hiền, miếu Âm hồn, nhà đông, nhà tây.
Đình – lăng Trường Tây thờ Thành hoàng, Ông Nam Hải, Tiền hiền, Hậu hiền và Miếu âm hồn.
Ngày nay, đình – lăng Trường Tây còn giữ được các hoành phi, câu đối, lư hương, các di vật, cổ vật và chín sắc phong do các vua triều Nguyễn ban cho đình và lăng.
Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, đình – lăng Trường Tây cũng như nhiều đình làng khác ở thành phố Nha Trang là nơi nuôi dấu cán bộ cách mạng, địa điểm liên lạc, tập hợp quần chúng nhân dân tham gia đấu tranh bảo vệ Tổ quốc. Khu vực xung quanh đình – lăng ngày đó dân cư thưa thớt, chỗ đình – lăng gần như hoang vắng, ít người qua lại. Mặt khác, đây là địa điểm thuận lợi trong việc đi lại giữa đất liền và biển đảo, nên đình – lăng trở thành địa điểm liên lạc bí mật của các chiến sỹ cách mạng và là nơi cất dấu vũ khí, tài liệu.

Nghi môn đình - lăng Trường Tây

Theo truyền thống của người dân sống ven biển làm nghề đánh bắt hải sản, mỗi khi Ông “lụy” dạt vào bờ, họ đem chôn cất theo nghi thức riêng rất trang trọng. Sau hai năm họ cải táng và xây lăng thờ Ông. Trường Tây có nhiều lần Ông “lụy”, nhưng chỉ tổ chức giỗ “kỵ” hai lần chính. Trên ban thờ Ông có bộ xương Ông rất lớn, nhưng chỉ có phần thân của Ông (khúc giữa). Theo lời kể của các cụ hào lão, ông “lụy” dạt về ba nơi, khúc đầu ở Phan Rang, khúc giữa ở lăng Trường Tây và khúc đuôi ở lăng Cù Lao (đình – lăng Cù Lao, phường Vĩnh Thọ, tp. Nha Trang).
Hàng năm, đình – lăng Trường Tây tổ chức hai lễ cúng vào mùa Xuân và mùa Thu, như người ta vẫn quen gọi là “Xuân Thu nhị kỳ”. Ngày giỗ “kỵ” ông Nam Hải vào 25 tháng Giêng hàng năm nên Ban quản lý di tích kết hợp cúng Xuân cầu “Quốc thái dân an”, cầu cho ngư dân đi biển được thuận buồm xuôi gió và vụ mùa bội thu. Đình – lăng Trường Tây tổ chức lễ hội lớn nhất vào mùa Thu, hai ngày 16 và 17/ 7 âm lịch hàng năm. Đây là ngày giỗ “kỵ” Ông Nam Hải và lễ Tế Thần Ân.
Ghi nhận những giá trị lịch sử – văn hóa tiêu biểu của đình – lăng Trường Tây, UBND tỉnh Khánh Hòa đã ban hành quyết định số 1519/QĐ-UBND ngày 22 tháng 8 năm 2007 công nhận đình – lăng Trường Tây là Di tích lịch sử – văn hóa cấp tỉnh.

                                                                                      Nguyễn Thị Hồng Tâm

[1] nay là khu vực đơn vị xăng dầu H180 – Bộ Quốc phòng .
[2] nay là địa điểm chi nhánh Công ty xăng dầu Khánh Hòa.

Xem ảnh di tích 3D tại đây: khanhhoa360.vn/vi/Tourism/Places/Page 

Quét mã QR để xem vị trí di tích tại đây:

                  

Bài viết được đánh giá:
Tổng số đánh giá:
 

Tin khác

breaker
ĐÌNH VĨNH HỘI
Đình Vĩnh Hội tọa lạc tại tổ 12 Vĩnh Hội, phường Ngọc Hiệp, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa.
ĐÌNH PHƯƠNG SÀI
Đình Phương Sài được xây dựng từ năm nào không ai rõ, nhưng theo các cụ bô lão kể lại khi xây dựng đình chỉ là mái tranh, dựng bằng cột gỗ tròn và quay về hướng Đông Bắc, lấy sông Sài (sông Củi) làm “tiền thủy” và núi Trại Thủy làm “hậu sơn” theo quy luật phong thủy của người xưa.
ĐÌNH – LĂNG CÙ LAO
Đình – lăng Cù Lao quay hướng Nam, được xây dựng trong khuôn viên rộng 1.222,8 m2 . Đình đã được tu bổ, tôn tạo vào năm 2002, kiến trúc vẫn giữ lại những nét truyền thống của mái đình truyền thống ở Khánh Hòa: đình có cổ lầu, kết cấu bộ khung gỗ, có vì kèo, một số đầu dư, cột đình được chạm trổ hoa văn tứ linh “Long, Lân, Quy, Phượng”…
ĐÌNH XƯƠNG HUÂN
Đình Xương Huân được xây dựng trong khuôn viên khép kín, có tổng diện tích là 16.749 m2, mặt tiền quay về hướng Tây Nam. Đình gồm các hạng mục công trình như sau: Nghi môn, võ ca, Tiền tế, chính điện, miếu Thiên Y A Na, hội trường, nhà bia Liệt sỹ của phường.
ĐÌNH VÕ CẠNH
Đình tọa lạc tại thôn Võ Cạnh, xã Vĩnh Trung, thành phố Nha Trang. Qua khảo cứu và thông qua lời kể nhân chứng của các bô lão trong làng thì đình Võ Cạnh không rõ xây dựng từ năm nào. Nhưng thông qua dòng lạc khoản ghi trên quá giang của đình, thì đình được di dời và khởi dựng lại ở vị trí hiện nay vào năm Ất Hợi (năm 1815); trên nghi môn của đình ghi “Di lập Ất Hợi – 1815”.
ĐÌNH PHÚ VINH
Đình Phú Vinh vừa là nơi làm lễ xuất phát đánh địch ở Nha Trang, đồng thời cũng là nơi bộ đội ta rút về nghỉ ngơi. Bên cạnh đó, đình Phú Vinh còn là nơi quân dân ta huấn luyện võ thuật để phục vụ cho cuộc chiến đấu 101 ngày đêm ở Mặt trận Nha Trang - Khánh Hoà (từ 23-10-1945 đến đầu tháng 2-1946).
ĐÌNH VĨNH CHÂU
Đình Vĩnh Châu tọa lạc thôn Vĩnh Châu, xã Vĩnh Hiệp, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa. Cuối thế kỷ XVIII, nhân dân nơi đây tạo dựng ngôi đình Vĩnh Châu. Ban đầu đình được dựng lên bằng tranh tre, nứa lá. Năm 1965, toàn bộ ngôi đình được xây dựng lại. Năm 1975, sau khi thống nhất đất nước, UBND xã Vĩnh Hiệp làm việc tại đình Vĩnh Châu.
MIẾU THIÊN HẬU HẢI NAM
Miếu Thiên Hậu Hải Nam do những người Việt gốc Hoa vùng Hải Nam sang sinh sống và làm ăn tại Vĩnh Điềm xây dựng lên để thờ bà Thiên Hậu. Dưới thời Nguyễn khu vực này thuộc thôn Đông An, xã Vĩnh An, tổng Xương Hà, huyện Vĩnh Xương, phủ Diên Khánh, trấn Bình Hòa.
ĐÌNH LƯ CẤM
Đình Lư Cấm tọa lạc tại số 27 hương lộNgọc Hiệp, phường Ngọc Hiệp, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa. Đình Lư Cấm được dựng khoảng cuối thế kỷ 19 (1874), trên nền móng của ngôi miếu bổn thợ để thờ Bổn cảnh Thành Hoàng, Tổ nghề gốm, Tiền hiền, Sơn lâm, Hà Bá, anh hùng liệt sĩ của địa phương.
ĐÌNH VĨNH ĐIỀM
Đình Vĩnh Điềm tọa lạc tại khóm Vĩnh Điềm, phường Ngọc Hiệp, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa. Làng Vĩnh Điềm trước đây có tên gọi là làng Vĩnh An, năm 1831 được đổi là Vĩnh Điềm trong cuộc cải cách hành chính của vua Minh Mạng.