ĐÌNH ĐẠI CÁT

03/07/2018 00:00

Đọc tin

Đình Đại Cát tọa lạc tại thôn Đại Cát, xã Ninh Phụng, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa.

* Nguồn gốc di tích
Theo tư liệu ghi chép, thôn Đại Cát vào năm 1810 có tên là Đại An xã, tổng Thượng, huyện Tân Định. Năm 1943, Đại An xã đổi thành xã Đại Cát, tổng Thân Thượng, phủ Ninh Hòa. Đến năm 1945, xã Đại Cát đổi thành thôn Đại Cát, xã Ninh Phụng, thị xã Ninh Hòa[1].

Hiện tại, cơ sở để xác định niên đại của di tích không còn, tuy nhiên, căn cứ vào năm thành lập làng, ta có thể đoán định được đình xây dựng sớm nhất cũng vào thế kỷ XVIII. Lúc mới xây dựng đình ở vị trí cách vị trí ngày nay khoảng 500m về hướng Tây, vì địa điểm này sát bìa rừng núi hoang vu, thú dữ thường xuyên đe dọa nên dân làng thống nhất dời đình về gần khu dân cư để thuận tiện cho việc sinh hoạt, thờ cúng cũng như bảo quản, giữ gìn di tích.

* Đặc điểm di tích
Sau khi thành lập một thời gian, đình Đại Cát được các vua triều Nguyễn ban tặng 02 đạo sắc phong của triều vua Khải Định năm thứ 9 (1924) ban tặng cho Đại Càn Quốc Gia Nam Hải Tứ Vị Thánh Nương và Thiên Y A Na Diễn Ngọc Phi nhưng bị thất lạc trong chiến tranh. Dựa vào những cứ liệu hiện còn, năm 2012, Ban quản lý di tích đã họp bàn với dân làng phục chế 02 sắc phong trên và tổ chức lễ rước sắc trang trọng từ UBND xã Ninh Phụng về đình.

Từ khi xây dựng đến nay, đình Đại Cát qua 2 lần tu bổ: 1959 và 1988.

Đình Đại Cát thờ Bản cảnh Thành hoàng, Đại Càn Quốc Gia Nam Hải Tứ vị Thánh Nương, Thần Nông Diệu Đế, Tiền hiền, Sơn Lâm, Ngũ hành, Âm hồn, Mục đồng, Mục tượng, Anh hùng liệt sỹ.

* Kiến trúc di tích
Đình Đại Cát được xây dựng trong khuôn viên có tổng diện tích 6.410m², xung quanh trồng cây cổ thụ và các loại cây ăn trái, cây cảnh. Từ ngoài vào trong, đình Đại Cát gồm các hạng mục công trình sau: Nghi môn, Án phong, sân đình, Chính điện, nhà Đông, nhà Tây, nhà bếp và nhà hậu.

Điểm nhấn trong kiến trúc đình Đại Cát là ở bộ khung gỗ và trang trí trên trên tường và hệ mái. Đỡ vì kèo ở Chính điện là 04 cột cái, thân cột trang trí hình rồng; vì nóc kết cấu theo kiểu vì kèo; các đầu dư được chạm trổ tinh vi, sắc sảo. Trang trí trên tường là các bức tranh đa dạng về màu sắc, phong phú đề tài như: Phong cảnh thiên nhiên, “Bát Tiên quá hải”, cảnh sinh hoạt, tứ linh…được bài trí một cách hài hòa, có, giá trị nghệ thuật cao và giàu tính thẩm mỹ.

Giống như đại đa số các đình làng ở Khánh Hòa, đình Đại Cát tổ chức lễ hội truyền thống hàng năm vào dịp “Xuân Thu nhị kỳ”. Lễ Xuân kỳ cúng vào ngày 16/02 Âm lịch, lễ Thu tế là vào ngày 24/7 Âm lịch.

Để khẳng định những giá trị tiêu biểu, nổi bật về lịch sử, văn hóa và nhất là kiến trúc nghệ thuật, qua đó góp phần bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa xứ Trầm Hương, UBND tỉnh Khánh Hòa ban hành Quyết định số 2998/QĐ-UBND ngày 20/11/2009, xếp hạng đình Đại Cát là di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh.

Trần Thị Thanh Loan

[1] Nguyễn Đình Đầu 1997: Nghiên cứu địa bạ triều Nguyễn Khánh Hòa. - T.p Hồ Chí Minh: NXB thành phố Hồ Chí Minh.
- Thôn Đại Cát (xã Ninh Phụng), 2006, Quy ước làng văn hóa Đại Cát, Thôn Đại Cát (xã Ninh Phụng), trang 1.

Quét mã QR để xem vị trí di tích tại đây:

Bài viết được đánh giá:

Tổng số đánh giá:

Tin khác

ĐÌNH PHÚ THỌ

Đình Phú Thọ tọa lạc tại tổ dân phố Phú Thọ 3, phường Ninh Diêm, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hoà. Từ trung tâm thành phố Nha Trang theo quốc lộ 1A, đi về phía Bắc ....

ĐÌNH ĐIỀM TỊNH

Đình Điềm Tịnh ra đời, tồn tại gắn liền với những lần thay đổi mảnh đất và con người làng Điềm Tịnh ngày nay. Thuở mới lập, làng có tên là Xuân An xã; đến triều vua Thiệu Trị, làng đổi tên là làng Điềm An; sau đó, làng lại tiếp tục đổi thành làng An Thạch Đông; sau một thời gian đổi thành làng Điềm Tĩnh; đến triều vua Tự Đức, làng có tên gọi là làng Điềm Tịnh[1].

ĐÌNH TRÀ LONG

Đình Trà Long khởi dựng khoảng nửa đầu thế kỷ XIX, ở Đồng Lác, là nơi người dân đến khai hoang phát nương làm rẫy. Lúc đó, đình được dựng bằng tranh tre, nứa lá. Sau một thời gian, làng xóm phát triển và dân cư tập trung đông đúc ở khu vực Ba Ngòi, cùng lúc đình bị xuống cấp nên dân làng dời đình về khu đất gần bờ biển (xóm Trà Long cũ – phía nam cầu Trà Long hiện nay).

TRỤ SỞ UỶ BAN NHÂN DÂN CÁCH MẠNG LÂM THỜI HUYỆN BA NGÒI

Di tích Trụ sở UBND Cách mạng lâm thời huyện Ba Ngòi ngày nay thuộc tổ dân phố Xóm Cồn, phường Cam Linh, thành phố Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa. Công trình kiến trúc này đã được xây dựng từ những năm 30 của thế kỷ XX và trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm của lịch sử cách mạng đấu tranh dành độc lập dân tộc của nhân dân ta. Trải qua thời gian, cùng với sự bào mòn của thiên nhiên và ảnh hưởng trong quá trình sử dụng nên di tích chỉ còn công trình kiến trúc tương đối nguyên vẹn.

ĐÌNH PHONG THẠNH

Trong những cuộc di dân vào vùng đất Khánh Hòa, có một nhóm người gốc Bình Định đã định cư ở Suối Ré - tức làng Phong Thạnh ngày nay. Các vị tiền nhân đến khai hoang lập ấp, sinh sống ở đây đã xây dựng đình từ khi nào không ai trong làng còn nhớ rõ. Căn cứ vào sắc phong còn lưu giữ ở đình lâu đời nhất là sắc đời vua Thiệu Trị năm thứ 3 (năm 1843), có thể đoán định đình được xây dựng ....

ĐÌNH SƠN THẠNH

Đình làng Sơn Thạnh còn có tên gọi khác là đình Lễ Thạnh. Do trước kia Đình Sơn Thạnh thuộc làng Lễ Thạnh; năm 1969, dân làng Lễ Thạnh dời lên thôn Cẩm Sơn, hai thôn Cẩm Sơn và Lễ Thạnh đổi tên thành thôn Sơn Thạnh và đình Lễ Thạnh đổi tên thành Đình Sơn Thạnh từ đó đến nay.

ĐÌNH BÍCH ĐẦM

Bích Đầm đổi tên là Biển Hải, sau năm 1954 làng đổi tên là ấp Bích Đầm, tới năm 1975 đổi tên là khóm Bích Đầm, phường Vĩnh Nguyên, quận 2, thị xã Nha Trang. Hiện nay, là tổ dân phố Bích Đầm, phường Vĩnh Nguyên, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa.

ĐÌNH PHƯỚC THẠNH

Theo khẩu truyền đình Phước Thạnh có từ trước khi khởi nghĩa Tây Sơn (1771 – 1795) , khoảng niên đại vào giữa thế kỷ XVIII. Ngày đó, đình được dựng lên bằng tranh tre, nứa lá để thờ bà Mẹ xứ sở -Thiên Y A Na Diễn Ngọc Phi và thờ Bổn cảnh Thành Hoàng. Xưa kia, khu vực này thuộc thôn Dinh Thành, nay thuộc tổ 13, thị trấn Diên Khánh, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa.

ĐÌNH VĨNH XUÂN

Đình Vĩnh Xuân trước đây là miếu thờ Thiên Y A Na, tồn tại lâu đời trên mảnh đất Vĩnh Xuân, Vĩnh Thái, đã trải qua nhiều thăng trầm cùng cuộc sống của người dân làng Vĩnh Xuân. Xưa kia, nơi đây chỉ là một gò đất cao, có vài nóc nhà tranh tre và người dân địa phương đã dựng lên một ngôi miếu nhỏ bằng tranh tre, nứa lá để thờ Thiên Y A Na, thổ địa với mong muốn phù hộ cho dân làng làm ăn sinh sống.