Hotline: (0258) 3813 758

ĐÌNH AN ĐỊNH

26/09/2019 00:00        
Đọc tin

Di tích tọa lạc tại thôn An Định, xã Diên Phước, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa (xưa thuộc An Định xã, tổng Thượng, huyện Phước Điền, phủ Diên Khánh).

Qua nghiên cứu các tư liệu lịch sử, đình An Định được khởi dựng khoảng cuối thế kỷ XIX, để thờ Tần Vương Đại Càn Thái Tử, Sơn Lâm Chúa tướng, Tiền hiền, Hậu hiền… Từ khi xây dựng, đình đã trải qua nhiều lần tu bổ, ban đầu được làm bằng tre, nứa, mái lá ở khu đất gần thôn Đảnh Thạnh, xã Diên Lộc. Sau đó, vì dịch bệnh dân làng dời về khu đất tục danh gọi là đất Hộ, hay đất Cây Dầu, cách đình hiện nay khoảng 1km về hướng Đông. Năm 1947, giặc Pháp tấn công vào làng, đập phá đình. Năm 1964, các vị hào lão thống nhất dời đình về vị trí hiện nay. Năm 2009, tu bổ miếu Tiền Hiền. Năm 2014, đại tu bổ di tích.

Nhà Tiền tế đình An Định

Đình An Định tọa lạc trên một khu đất bằng phẳng, khuôn viên rộng 1.196m2, di tích quay hướng Bắc, có bố cục mặt bằng tổng thể như sau: Nghi môn, án phong, sân đình, tiền tế và chính điện, miếu Tiền hiền, miếu Sơn lâm, nhà tây. Các công trình ở đây được bố trí hài hòa, với lối kiến trúc và hoa văn trang trí mang nét đặc trưng tiêu biểu của đình làng Khánh Hòa.

Hiện nay, đình An Định còn lưu giữ được khá nhiều hiện vật có giá trị chứa đựng nội dung lớn về lịch sử, văn hóa qua các thời kỳ: tư liệu Hán Nôm, chiêng, trống, thanh la, lễ phục... Đặc biệt là ba sắc phong do các vua triều Nguyễn ban tặng phong cho Tần Vương Đại Càn Thái Tử, theo thống kê của Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh Khánh Hòa thì loại hình sắc phong này hiếm ở Khánh Hòa (hiện có hai sắc phong tại đền thờ Thái Tử, thôn Bình Khánh, xã Diên Hòa).

Tần Vương Đại Càn Thái Tử được thờ trong đình, theo truyền thuyết kể lại như sau:

Thái Tử là con vua Bà Tranh (Chăm Pa xưa), không rõ tên. Năm 1692, Bà Tranh sai Thái Tử từ Phan Rang ra lập thủ phủ tại Đồng Sậy (khu vực xã Diên Tân), khi Thái Tử đem quân chống cự với quân của Chúa Nguyễn do tướng Nguyễn Hữu Cảnh thống lĩnh chiếm phủ Diên Ninh, thì Thái Tử thất trận cố chạy về cố thủ tại thủ phủ Đồng Sậy, khi chạy qua gò Âm Phủ, Thái Tử tuẫn tiết tại cửa Truông Xuân Đài.

Tương truyền khi Thái Tử tuẫn tiết, một giọt máu văng ra chỗ hòn đá, từ đó mọc lên một tượng đá không đầu rất linh thiêng. Dân làng ở đây thấy thế nên thờ phụng tượng đá thiêng (đền thờ Thái Tử, thôn Bình Khánh, xã Diên Hòa).

Hàng năm, vào ngày 16 và 17 tháng Hai (Âm lịch) nhân dân trong làng tổ chức lễ hội cúng Xuân mang đậm bản sắc văn hóa của địa phương.

Đình An Định là một trong những di tích ở vùng đất Diên Khánh được khởi dựng khoảng đầu thế kỷ XIX để thờ Tần Vương Đại Càn Thái Tử (theo truyền thuyết đây là chồng của Thiên Y Thánh Mẫu). Di tích tồn tại cùng với lịch sử hình thành và phát triển của vùng đất Diên Khánh. Ngôi đình là một minh chứng lịch sử ghi dấu một thời khai phá đất đai của các bậc tiền nhân, trong đó hội tụ hầu như đầy đủ những giá trị mà cha, ông ta đã sáng tạo ra và lưu truyền lại.

Với những giá trị về văn hóa trên, di tích đã được Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa ban hành Quyết định số 1059/QĐ/CT.UBND, ngày 20/4/2018 xếp hạng là Di tích cấp tỉnh.

 Nguyễn Chí Khải

 

Quét mã QR để xem vị trí di tích tại đây:

                     

Bài viết được đánh giá:
Tổng số đánh giá:
 

Tin khác

breaker
DI TÍCH LỊCH SỬ ĐỊA ĐIỂM LƯU NIỆM XƯỞNG QUÂN GIỚI ĐỒNG TRĂN
Xưởng Quân giới Đồng Trăn tọa lạc tại xã Diên Đồng, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa.
MIẾU CÂY KÉ
Miếu Cây Ké tọa lạc trong khóm Phú Lộc Tây 1, thị trấn Diên Khánh, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa. Miếu còn có tên gọi là miếu Thiên Y A Na, hay miếu Ấp Trung, được xây dựng vào thế kỷ XIX để thờ Bà Thiên Y A Na. Ngoài ra, miếu còn phối thờ Tôn Thần Thanh Linh Thuần Đức, Thái Giám Bạch Mã Tôn Thần, Thần Đương Cảnh Thành Hoàng.
ĐÌNH DIÊN TOÀN
Đình Diên Toàn thuộc xã Diên Toàn, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa. Trước đây, đình được gọi theo tên làng là đình Phước Trạch. Sau này, xã Diên Toàn chỉ còn duy nhất đình Phước Trạch tồn tại đến ngày nay và năm 1993, đình bị xuống cấp nên nhân dân trong xã đóng góp trùng tu đình và UBND xã Diên Toàn thể theo nguyện vọng nhân dân đổi tên đình Phước Trạch thành đình Diên Toàn, với ý nghĩa đình của chung xã Diên Toàn.
ĐÌNH VÕ KIỆN
Đình làng Võ Kiện trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược cũng là nơi lưu dấu nhiều sự kiện lịch sử. Ngôi đình là nơi hội họp của nhân dân, tổ chức huấn luyện lực lượng phòng vệ, nơi diễn ra các cuộc mít tinh của mặt trận Việt Minh kêu gọi quần chúng nổi dậy giành chính quyền ở làng xã, huyện lỵ.
ĐỀN THỜ THÁI TỬ
Đền thờ Thái Tử là một tiểu đình, mái ngói, cột sàn tứ diện thông phong đứng che một tảng đá trên một đống đá tự nhiên. Xung quanh gồm có từ khí, từ vật là một bàn cờ bằng đá có đủ bộ, con cờ cũng bằng đá, một đôi hài bằng đá và một bộ cối chày đá và nơi đây được truyền tụng là rất linh thiêng.
ĐÌNH CƯ THẠNH
Đình Cư Thạnh tọa lạc tại thôn Cư Thạnh, xã Suối Hiệp, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa. Đình Cư Thạnh được xây dựng vào đầu thế kỷ XIX, để thờ Bản Cảnh Thành Hoàng, Phấn Nhĩ Qủy Vương, Thiên Y A Na, Tiền hiền, Sơn Lâm chúa tướng, âm hồn. Lúc mới lập, đình có mặt tiền quay về hướng Nam, được làm bằng các loại vật liệu rất đơn sơ như tranh tre, nứa lá, vách đất.
MIẾU QUAN THÁNH HẢI NAM
Miếu Quan Thánh Hải Nam tọa lạc tại số 78 đường Trần Qúy Cáp thuộc tổ dân phố 2, thị trấn Diên Khánh, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hoà. Người Hoa có nguồn gốc ở các tỉnh Quảng Đông, Phúc Kiến, Triều Châu và Hải Nam di cư đến các tỉnh Nam Trung Bộ, Nam Bộ của Việt Nam để sinh sống và trở thành một tộc người trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam đã hơn 300 năm.
TRƯỜNG PHỦ DIÊN KHÁNH
Trường Phủ Diên Khánh tọa lạc tại thôn Phú Ân Nam 1, xã Diên An, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa. Năm 1922, trường Tiểu học Pháp – Việt được xây dựng tại Diên Khánh và còn có tên gọi là Trường Phủ Diên Khánh. Từ năm 1935-1936, đổi thành trường Tiểu học Diên Khánh (École primaire Diên Khánh). Đến năm 1989, đổi tên là trường tiểu học Diên An I cho đến nay.
MIẾU CÂY GẠO
Ngoài tên gọi trên, miếu Cây Gạo còn được biết đến qua danh xưng miếu Ấp Phật Tỉnh. Tên gọi hiện nay xuất phát từ việc phía sau miếu có cây gạo rất to và linh thiêng nên dân gian gọi là miếu Cây Gạo, gọi mãi thành thói quen, trở thành tên gọi chính thức và được ghi vào sắc phong, tồn tại đến ngày nay.
MIẾU BÀ THIÊN Y A NA
Miếu Bà Thiên Y A Na tọa lạc tại thôn Đại Điền Đông II, xã Diên Điền, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hoà. Miếu Bà Thiên Y A Na quay theo hướng Tây Nam. Từ ngoài vào trong miếu gồm các hạng mục công trình kiến trúc như sau: Nghi môn, trụ cờ, án phong, miếu Thiên Y A Na, miếu Ngũ Hành, miếu Sơn lâm, nhà trù.