Di tích tọa lạc tại thôn Quảng Hội, xã Vạn Thắng, huyện Vạn Ninh (trước kia có tên gọi Phú Hội Đông phường tục danh tên Nôm là xứ Rừng Cát, Cây Dương, thuộc tổng Hạ, huyện Quảng Phước)[1]. Nằm cách thành phố Nha Trang 63 km về hướng Bắc.
Đình Quảng Hội được khởi dựng trước năm 1852, để thờ Bản cảnh Thành Hoàng và các vị thần phù trợ khác. Ban đầu, Đình được xây dựng với kết cấu đơn giản, chủ yếu tận dụng từ các nguyên vật liệu có sẵn tại địa phương, mái lợp tranh, vách đất.
Từ khi khởi dựng tới nay, Đình Quảng Hội đã trải qua 2 lần tu bổ:
- Lần thứ nhất: năm 1928, với sự đóng góp của nhân dân Đình được dựng bằng vật liệu đá vôi, mái lợp ngói âm dương.
- Lần thứ hai: năm 1967, Đình tu bổ lần thứ hai với sự đóng góp của nhân dân (nguyên vật liệu chủ yếu là gạch, xi măng, bộ khung gỗ được giữ lại, thay ngói âm dương bằng ngói tây).
Hiện nay, Đình Quảng Hội còn lưu giữ được 06 đạo sắc phong của các vua triều Nguyễn ban tặng:
- Tự Đức năm thứ 05 (1852) phong cho Bản Cảnh Thành Hoàng.
- Tự Đức năm thứ 33 (1880) Chuẩn cho thờ tự như cũ.
- Đồng Khánh năm thứ 02 (1887)[2] phong cho Bản cảnh Thành Hoàng.
- Duy Tân năm thứ 03 (1909) Chuẩn cho thờ tự như cũ.
- Khải Định năm thứ 02 (1917) phong cho Thiên Y A Na Diễn Ngọc Phi.
- Khải Định năm thứ 09 (1924) phong cho Bản cảnh Thành Hoàng.
Đình Quảng Hội được xây dựng trên một khung đất địa thế đẹp và thoáng đãng, có tổng diện tích là 2.214,9m2. Mặt đình hướng về phía Tây Nam. Trước mặt là cánh đồng lúa của xã và khu dân cư, xa xa là dãy núi Phổ Đà Ni - Hòn Chải.
Từ ngoài vào trong, Đình Quảng Hội bao gồm các công trình kiến trúc: Nghi môn, án phong, tiền tế, chính điện, nhà tiền hiền, miếu Bà.
Hàng năm, vào tháng 3 âm lịch nhân dân tổ chức lễ cúng Kỳ yên/Kỳ an để cầu “Quốc thái dân an” và vào tháng 7 âm lịch, nhân dân tổ chức lễ cúng tế các bậc Tiền hiền, Hậu hiền đã có công khai mở đất đai, quy dân lập ấp, tạo dựng xóm làng.
Đình Quảng Hội là một trong số ít ngôi đình cổ mang đậm dấu ấn phong cách kiến trúc đầu triều Nguyễn trên mảnh đất Khánh Hòa, được khởi dựng vào khoảng đầu thế kỷ XIX, để thờ Thành Hoàng, Thiên Y A Na, Tiền hiền, Hậu hiền… Đến nay, Đình Quảng Hội vẫn giữ một vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa, tâm linh, tín ngưỡng của nhân dân địa phương. Chính vì những giá trị tiêu biểu trên, đình Quảng Hội đã được Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa ban hành Quyết định số 3094/QĐCT-UBND, ngày 05/12/2013 xếp hạng là Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh.
Nguyễn Chí Khải
[1] Nguyễn Đình Đầu 1997: Nghiên cứu địa bạ triều Nguyễn Khánh Hòa. - T.p Hồ Chí Minh: NXB thành phố Hồ Chí Minh.
[2] Đạo sắc phong này hiện tại đã bị mất, chúng tôi dựa vào tư liệu sổ ảnh kiểm kê di tích năm 2002 của Trung tâm QLDT – DLTC Khánh Hòa (nay là Trung tâm Bảo tồn di tích Khánh Hòa) để khôi phục lại.
Quét mã QR để xem vị trí di tích tại đây:
